Wind! Van Piet Meeuse (Amsterdam: Uitgeverij
Lemniscaat 2008). Deze wind komt uit verrassend
verschillende hoeken waaien. De verleiding is groot
om je mee te laten voeren in de talloze richtingen
die de schrijver aan dit fenomeen geeft. Het is een
caleidoscopische reis door het alfabet van de wind.
Het intrigeert om de uiteenlopende manifestaties van
zowel de wind als het 'handschrift' waarin dit wordt
verwoord, te ontrafelen. Meeuse probeert de wind 'te
vangen' in poëzie, overpeinzingen, sensuele impres
sies, verhalen, herinneringen. Daarbij ontsnapt zeker
een zucht van verlichting wanneer je ontdekt dat deze
benadering een speelsheid in zich heeft die ver af
staat van de wetenschap. Laat maar waaien!
Is dat niet wat wij willen? Dat alles wat we onder
nemen, zien en beleven een beetje onaf blijft. Zodat
niet alles volledig in vervulling gaat en we weer met
lege handen staan? Welk nieuw verlangen dient zich
dan aan? Yvonne Né weet in haar verzamelde gedich
ten Hier mag niets af zijn, dat uitgegeven werd door
De Geus (Breda, 2009), de kern van deze problema
tiek trefzeker te raken met uitgebalanceerde woorden
en een barokke en tegelijk ook fragiele lijnvoering van
de tekenpen. Het is deze uiterst subtiele symbiose die
maakt dat gevoel en verbeelding samensmelten tot
een beleving waarvan je hoopt dat die nooit eindigt.
Een kloek boekwerk met breekbare gedichten.
In de categorie Geschiedenis werd het boek gepu
bliceerd door Koninklijke BDU Uitgevers (Barneveld,
2008): Op een dag zullen ze ons vinden van Ton Roos
en Margje Eshuis genomineerd. Dit is het 'kommer
volle' verhaal van een handvol Zeeuwen die onder
vaak barre omstandigheden een nieuw bestaan wis
ten op te bouwen. Een vergeten groep die een stuk
Zeeuwse geschiedenis schreef in Brazilië. Wat boeit,
is de moed en de daadkracht waarmee deze mensen
zich letterlijk en figuurlijk een plaats verwierven in
een vreemd land. De belofte die hen gedaan werd,
moesten ze uiteindelijk zelf inlossen. Het boek vormt
een fraai monument voor een vergeten groep dappere
overlevers en de talrijke gelukzoekers die onder erbar
melijke omstandigheden het leven lieten.
In de categorie kunst werd genomineerd het boek
van Francisca van Vloten en Joost Bakker, Een tere
stilte en een sterk geluid (Deventer: De Factory 2009).
Wat bewoog de Domburgse dames en Veerse joffers
om zich met hart en ziel te wijden aan het kunste
naarschap? Het boek neemt ons als in een documen
Juryvoorzitter Karla Peijs leest het juryrapport voor.
taire mee naar de excentrieke en vaak ook mondaine
wereld van de vrouwelijke kunstenaars in de eerste
decennia van de twintigste eeuw. Elk levensverhaal
heeft zijn eigen koloriet dat goed uit de verf komt
door de pakkende beschrijving en het originele beeld
materiaal dat hieraan waarde toevoegt. Te lang werden
deze bijzondere vrouwen niet gezien, noch gehoord.
Met deze groepsbiografie wordt de stilte rondom hen
voorgoed doorbroken. Het aangrijpende hoogtepunt
vormt het schrijnende levensverhaal van Carry van
Biema.
Tot slot werd in de categorie Literaire Fictie 1953
van Rik Launspach (Amsterdam: De Bezige Bij 2009)
genomineerd. Centraal staat Julia die zwanger raakt
en als ongehuwde moeder harteloos wordt afgewezen
door dorpsgenoten en ouders. Ondanks het brute
geweld van een natuurkracht die mensenlevens over
rompelt en het tragische verlies dat dit veroorzaakt,
groeit er een kracht die sterker is. Noem het de liefde,
noem het ook de Zeeuwse koppigheid, de volharding
die overwint. In het onderkoelde relaas over de ramp
in 1953 wordt deze krachtmeting tussen natuur en
mens, en tussen de mensen en hun verschillende
naturen in een aangrijpend dramatisch decor ten
volle uitgespeeld. Wat hier overtuigt, is wat niet werd
gezegd. Veel meer dan een storm, woeden hier de
innerlijke drijfveren van de personages.
70 Zeeuws Tijdschrift 2009 j 5-6