BRflND'.BRflMD'.BRfihD!
pA-c 0hf0{
0RANK- I
jurnMHTrj.
.1 AUM
V0LK56tZÓhDHEID WELVAART
Komische prentbriefkaart over de ambivalente rol van Abraham Kuyper
bij de drankbestrijding. Kuyper, verantwoordelijk voor de drankwet van
1904, zei ook: 'je kweekt geen goede calvinisten bij de chocoladeketel.'
Affiche van Albert Hahn voor het Nederlandsch Comité voor
Plaatselijke Keuze (dit beoogde dat gemeenten bij referendum
zouden beslissen over een verbod van alcoholische dranken bin
nen de gemeentegrenzen), ca. 1912.
in Amsterdam de particuliere kinderbewaarplaatsen,
waar eveneens Dickensiaanse toestanden heersten.
Ziek en onder het ongedierte kwam Coronel thuis van
dergelijk veldwerk in deze 'afschuwelijke spelonken'
en 'holen van mensenverdierelijlcing'. Hij publiceerde
er een driedelig werk over: De bewaarschool. Haar ver
leden, tegenwoordige toestand en hare toekomst (1864).
De Indoloog P.J. Veth schreef in De Gids: 'Ik heb
zelden, misschien nooit iets gelezen, dat een pijnlijker
indruk op mij maakte dan dit stuk De eentonige
akeligheid die er heerscht strekt den lezer op de pijn
bank en vervolgt hem als een nachtmerrie zelden
zijn de wonden van eenig deel der maatschappij zoo
diep en grondig gepeild als door den schrijver
Dan komt de Engelsman
Al deze rusteloze activiteit had vooralsnog weinig
politiek effect. Als weliswaar verre van revolutionair
klokkenluider negeerde men hem liever. In de door
Thorbecke in 1863 ingestelde staatscommissie tot
onderzoek naar kinderarbeid werd Coronel, als spe
cialist bij uitstek, niet benoemd. In 1871 bepleitte hij
een verbod op kinderarbeid. Hierbij was Sam van
Houten aanwezig, die, geïnspireerd door Coronel,
dit probleem onder de aandacht bracht. De hieruit
voortvloeiende, halfslachtige wet op de kinderarbeid
van Van Houten (1874) ontmoette bij Coronel bittere
kritiek.
In het buitenland zag men wel de grote waarde
van Coronels onderzoek en publicaties. Al in 1869
bekroonde de Société internationale d'économie
sociale te Parijs zijn werk met de eerste prijs. Pas in
1959, het 'eeuwfeest' van Middelburg voorheen en thans,
kwam er in Amsterdam een Coronel Instituut voor
Arbeid en Gezondheid, onderdeel van het Academisch
Medisch Centrum.
Coronels wijsgerige kompasnaald was gericht
op Baruch Spinoza, volksgenoot en eveneens een
82 Zeeuws Tijdschrift 2009 5-6
