Samuel Senior Coronel. Coronels publicatie Het ontwerp op den kinderar- Overdruk van Vragen des Tijds, een publicatie van
beid aan de practische eischen getoetst verscheen S. Sr. Coronel uit 1892 (zijn sterfjaar),
in 1882. Het was een overdruk van artikelen in het
Handelsblad.
onbegrepen Einzelganger. Hij wijdde zelfs een boekje
aan hem: Baruch d' Espinoza in de lijst van zijn tijd
(1871), dat nog in het Duits werd vertaald. Coronels
maatschappelijke oriëntatie gold het liberalisme. Hij
had een afschuw van sociale conflicten en dus ook
van het opkomende, revolutionaire socialisme. Zijn
contacten met de arbeidende klasse verliepen via het
liberale Algemeen Nederlandsch Werklieden Verbond.
De sociale misstanden die hij in zijn werk ontmoette
brachten hem wel tot de overtuiging dat overheidsre-
gulering en -toezicht nodig waren. Waarmee Coronel
een heel eind verderging dan zijn Middelburgse
vriend en collega J.C. de Man, de homo universalis
die uitblonk op allerlei wetenschapsterreinen en de
hypermoderne opvatting van het materialisme was
toegedaan, maar die ook een kloek standsbewustzijn
bezat dat tot uiting kwam in een hautaine houding
jegens personen uit minder geavanceerde bevolkings
groepen.
Oplossing van sociale frictie moest behalve door
overheidsregulering worden bereikt door de opvoe
ding tot een hoogstaand zedelijk leven, vond Coro
nel. De Wittebroodsweken. Hygiënische wenken voor
verloofden en jongehuwden (1889), waarin overigens
uitsluitend de geestelijke hygiëne aan de orde kwam,
was hieraan gewijd. Het rusteloze leven van Samuel
Senior Coronel mondde ten slotte uit in een staat van
vereenzaming wegens een tweede weduwnaarschap,
toenemende doofheid en slechtziendheid. De autobi
ografie waarin hij rekenschap wilde afleggen heette
zeer toepasselijk Een worstelstrijd van veertig jaar, en
bleef al even toepasselijk onvoltooid.
De Middelburgse nachtmerrie, met name de uitge
mergelde kinderen, zal hem wel tot het laatst achter
volgd hebben. 'Zoo groeijen zij allengslcens op, loopen
of waggelen eerst op hun vierde jaar; - een derde dier
kinderen brengt het in Middelburg zoo ver niet, daar
zij, voor het tweede jaar is ingetreden door uitputting
streven; - en dan lcornt "De Engelschman". In dien
toestand zien ze er niet zeer behagelijk uit, en missen
dan alle proportie in de verschilende ligchaamsdeelen:
een groot hoofd, met een niet minder groot achter
hoofd, bleeke, fletsche wangen, diep in de kassen
gedrongen oogen, waggelt op den scharen hals met
een collier van gezwollen klieren; de magere borst
wordt genoegzaam geheel verdrongen door de gebal-
loneerden buik, die al de harde en vergroote ingewan
den door scherp afgeteelcende lijnen doet onderschei
den; en die zware vracht moet door een paar magere,
kromme benen voortgesleept worden' (242).
83 Zeeuws Tijdschrift 2009 i 5-6
