adviseerden ze om voor de Hedwigepolder een lan
ge termijnvisie te ontwikkelen. Het rapport van deze
commissie werd in 1998 in de Tweede Kamer bespro
ken en via de motie-Van den Berg (SGP) in meerder
heid geaccepteerd.' De motie-Van den Berg stelde
een lange termijnvisie op voor het Schelde-estuarium
zonder ontpoldering.
'In 1998 brak ook het moment aan waarop Vlaanderen
vroeg om de derde verdieping van de Schelde. De
oude wrakken waren geruimd, maar de container
schepen werden groter en groter en hadden meer
diepgang nodig. Ter voorbereiding van de derde
verdieping werd een Belgisch-Nederlands ambtelijk
apparaat gevormd: ProSes (Projectbureau Schelde
Estuarium). De ambtenaren van deze organisatie
waren zich ervan bewust dat ze te maken zouden krij
gen met flinke tegenstand van de natuur- en milieu
beweging. Die wilden de tweede verdieping destijds
tegenhouden via de Raad van State, maar werden toen
buitenspel gezet door een noodwet. Er zat dus een
enorme wrok bij die organisaties; ze zouden er bij de
derde verdieping stevig tegenaan gaan. De ProSes-
ambtenaren waren dus gewaarschuwd. Ze zochten
contact met natuur- en milieuorganisaties en probeer
den een regeling te treffen zodat de derde verdieping
ongestoord kon plaatsvinden. Tegeneis van die orga
nisaties was het ontpolderen van 600 hectare land,
alleen dan zouden ze afzien van hun 'hindermacht'
bij de Raad van State.
Vervolgens heeft ProSes de zaken slim aangepakt.
Ze zouden niet de fouten maken zoals die waren
gemaakt bij de tweede verdieping, toen Rijkswater
staat alles en iedereen tegen zich kreeg. Nee, ProSes
heeft via allerlei overlegvormen - gemeentes en pro
vincie - stilaan iedereen er ingeluisd met hun plan.
Zelfs de georganiseerde landbouw. Achteraf is dat
natuurlijk heel pijnlijk, maar toen had de sector het
heel moeilijk. Agrarische makelaars hadden waslijsten
met boerderijen die te koop stonden. En ProSes ging
ervan uit ach die paar boeren die daar in die polders
zitten, die kunnen we makkelijk een andere plek
geven, dan hoor je er niets meer van. Maar het liep
toch allemaal wat anders.'
'ProSes ging in 2003, na 5 jaar voorbereiding, ook
hoorzittingen beleggen. De eerste was in november
bij de sluizen van de Kaloot. Het was zo mistig dat je
geen hand voor ogen zag. Maar ik moest en zou daar
aanwezig zijn. Gelukkig kende ik de weg enigszins,
maar ik was toch blij dat ik binnen was. Anderen had
den de tocht niet gewaagd. Er zaten maar drie man in
de zaal en maar liefst vijftien ambtenaren van ProSes
achter de tafel. Zij hielden een verhaal alsof er 500
personen zaten, zo van: wij zullen jullie wel eens ver
tellen hoe het zit en wat we gaan doen. Ik heb toen het
woord gekregen en gezegd dat ze niks geleerd hadden
van de tweede verdieping. Ook nu was de toon gezet,
maar het zou nog erger worden. In Beveren, tijdens de
vierde hoorzitting, bijvoorbeeld. Mensen stonden op
en namen een dreigende houding aan. Dat hadden wij
hier nog niet meegemaakt. De argumenten van ons
waren overigens dezelfde als bij de tweede verdieping:
je gaat in deze tijd van voedselcrisis geen goede land
bouwgrond opofferen, ontgin niet zomaar gezonde
bossen enzovoorts. Lees het bestemmingsplan van de
gemeente Hulst, daarin staat duidelijk welke waarde
deze polders vertegenwoordigen. Nog beter is om zelf
naar die polders toe te gaan, dan zal je zelf tot de con
clusie komen dat je daar niks beters kan maken dan
er al is. De natuur- en milieubeweging stelt daartegen
over dat ze die polders nodig hebben om de doodzieke
Schelde beter te maken. Ik zeg dan: "De Schelde meet
45.000 hectare. Denken jullie dat je door 300 hectare
aan de Schelde toe te voegen, die rivier geneest?" Met
minder dan 1 procent! Dat is een belachelijke benade
ring. We merken in contacten met die organisaties -
inmiddels altijd op afstand, want praten willen ze niet
meer - dat er op de achtergrond iets anders meespeelt.
Namelijk: bij de tweede verdieping hadden ze hun
achterban uitbreiding van hun areaal beloofd, maar
werden ze door die noodwet op een zijspoor gezet. Dat
zou ze niet weer gebeuren.'
'Op 11 maart 2005 ondertekenen Nederland en België
vier Scheldeverdragen, die vervolgens ter ratificatie
voorgelegd moesten worden aan beide volksvertegen
woordigingen. De Belgen keurden snel goed, want
zij hadden daar economisch belang bij. In Nederland
liep de zaak vast. De ministers Veerman en Peijs
deden drie pogingen om de verdragen geratificeerd te
krijgen. Vergeefs. Bij de derde poging (oktober 2006)
hield een motie van Van der Staaij (SGP) de verdragen
tegen. Hij was tegen ontpolderen bij de verdieping
en vroeg het kabinet actief en creatief op zoek te gaan
naar alternatieven.
16 Zeeuws Tijdschrift 2010 1-2
