als bezieler van het Vlaams-Nederlandse Ons Erfdeel -
heeft ooit gezegd: 'De toekomst van Europa wordt aan
zijn (interne) grenzen bepaald'. Wel, daar ben ik ook
van overtuigd. Het zijn de samenwerkingsverbanden
tussen Rijsel en West-Vlaanderen, tussen Nederlands
en Belgisch Limburg en tussen Vlaanderen en
Zeeland, die zullen zorgen voor de dynamiek in het
toekomstig Europa.
Ook in de internationale diplomatie gaan cultuur
en economie vaak hand in hand. Goede culturele
betrekkingen kunnen immers helpen om belangrijke
economische dossiers die politiek vast zitten, opnieuw
op gang te trekken. Een hoogtepunt in de Vlaams-
Nederlandse culturele samenwerking was ongetwij
feld de conferentie die in januari 2009 in Antwerpen
plaats had naar aanleiding van de tiende verjaardag
van de Commissie Cultureel Verdrag Vlaanderen-
Nederland. Het was een echte 'ontmoeting' - in de
volle betekenis van het woord - tussen de talrijke
culturele actoren in Vlaanderen en Nederland. Hieruit
bleek hoe rijk en divers die culturele contacten zijn.
Grensbewoners vormen een draaischijf in dit drukke
culturele verkeer. Zelf heb ik een sterke band met
Nederland en Zeeland in het bijzonder. Ik heb me die
band zelfs heel persoonlijk eigen gemaakt; met name
door een Zeeuwse te huwen.
De relatie tussen Antwerpen en Zeeland loopt
uiteraard langs de Westerschelde. De rivier is een
levensader voor Antwerpen, de grootste haven in het
Schelde-estuarium en de tweede haven van Europa.
12 Februari was het dan toch zo ver want toen begon
nen op Nederlands grondgebied de uitgestelde bag-
gerwerken. De Antwerpse havengemeenschap blijft
achter de langetermijnvisie voor het Schelde-estuari
um staan die een evenwichtige en duurzame ontwik
keling beoogt: met oog voor de toegankelijkheid, de
natuurlijkheid en de veiligheid. Een van de pijlers uit
het streefbeeld voor 2030 is dat de 'Scheldehavens
als trekpaard voor de welvaart optimaal toegankelijk
zijn'. Zo krijgt Antwerpen de kans om zijn positie als
tweede haven van Europa te bevestigen.
Het Centraal Planbureau becijferde dat de verdie
ping niet alleen voordelen heeft voor Antwerpen. Van
de baten gaat een derde naar Nederland, in het bij
zonder naar de provincies Zeeland, Noord-Brabant en
Limburg. Een vlotte en vrije doorgang over de Schelde
naar Antwerpen spreekt de hele Schelde-regio aan.
De verdieping zorgt er bovendien voor dat de grootste
containerschepen met voldoende lading vlot en veilig
naar Antwerpen kunnen varen. 2009 was niet alleen
een crisisjaar maar ook het moment dat schepen van
14.000 TEU (standaardcontainers) over de Wester
schelde kwamen. Dat leidde overigens tot een grote
belangstelling bij de bevolking die in april massaal de
komst van de MSC Beatrice aan de wal bijwoonde.
De Antwerpse haven beseft terdege hoe de Zeeu
wen tegen onveilig water aankijken. Samen proberen
we een toekomstgericht integraal beheer uit te werken
voor estuaria, met het oog op maximale integratie van
ecologische en economische doelstellingen. Voor het
Schelde-estuarium levert Antwerpen de grootste bij
drage, ook met het oog op de toekomst van Zeeland.
Tot slot wil ik stilstaan bij de troeven die cultuur
kan bieden voor onze samenwerking. Economische
samenwerking is niet altijd evident en loopt in tijden
van crisis al wel eens stroef. Culturele samenwer
king daarentegen is altijd en overal onontbeerlijk!
Antwerpenaar Jan Decleir schitterde in de laatste
editie van het Zeeland Nazomerfestival - laat dat een
symbool zijn, maar lang geen eindpunt. Op het vlak
van erfgoed, tentoonstellingsbeleid, beeldende kunst,
muziek, mode, film, festivals en watertoerisme liggen
heel wat kansen en mogelijkheden om meer te gaan
samenwerken. Die kansen moeten we grijpen en uit
puren. Dit initiatief zou ook kunnen passen binnen
de gemeentelijke duo's die de Commissie van het Cul
tureel Verdrag in het leven wil roepen.
Mijn eerste initiatief om de samenwerking met
Zeeland vorm te geven was een herdenking van Mar-
nix van Sint-Aldegonde in Vlissingen en Souburg op
12 december 1998 in aanwezigheid van de Prins van
Oranje. Ik hoop dit nu te kunnen herhalen, maar dan
in Antwerpen bij de inhuldiging van de beelden van
Willem van Oranje en Marnix van Aldegonde van de
hand van Jean Paul Laenen volgend jaar in de tuin
van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in
Antwerpen. Voor mij is hiermee de cirkel rond want
grensoverschrijdende samenwerking heeft niet alleen
nood aan mooie woorden, maar ook aan acties en
symbolen. Dan pas krijgt ze ook handen en voeten. Of
zoals Churchill ooit opmerkte: "borders are there to be
acknowleged but knowledge can never be bordered'.
Dit is een bewerkte versie van de toespraak 'Economie en cul
tuur' van Philip Heylen, Schepen voor cultuur, toerisme, monu
menten, bibliotheken en erediensten van de stad Antwerpen
voor het Departement Zeeland van De Maatschappij in het stad
huis van Vlissingen op 8 februari 2010.
25 Zeeuws Tijdschrift 2010 1-2
