HIER GEEF JE DE WERELD EEN HAND
CULTUUR-ECONOMIE IN
DE OPENBARE RUIMTE
VLISSI NG EN
tekst fotografie leon riekwell
Het begrip utopie kan uitgelegd worden als een
'onmogelijke werkelijkheid'. In minder gunstige zin
spreekt men over 'waanvoorstellingen en hersen
schimmen'. Kunst bevindt zich in het vrije gebied
van de utopische verkenningen, waar idealen een
(tijdelijke) werkelijkheid krijgen en de verbeelding aan
de macht komt. Vele kunstenaars en filosofen oriën
teerden zich op utopistische steden met in theorie een
nieuwe cultuur en samenleving
Thomas More schetst in zijn Utopia (1516) een
samenleving die qua organisatie overeenkomsten
toont met een totalitaire staat. Constantijn Nieuwen-
huys creëerde in zijn New Babyion (1946-1966) een
visie op een nieuwe stedelijke cultuur die hij vormgaf
in tekeningen, schilderijen en maquettes. Meer recent
in 2001 bouwde Joep van Lieshout in Rotterdam
zijn 'AVL Ville', een selfsupporting samenleving van
uit mobile homes. Allen onderzoeken het ideaalbeeld
van een samenleving gerelateerd aan ideeën over de
stedenbouwkundige structuur, de architectuur, het
gebruik van publieke ruimte en de sociale structuur.
Wanneer hedendaagse kunstenaars zich mengen in
het debat over de publieke ruimte worden ze door
sceptici smalend veelal utopisten genoemd maar is
het niet beter te onderkennen dat een deel van de
kracht van de kunstenaars ligt in het analyseren van
die openbare ruimte, het stimuleren van denkproces
sen en het typeren van het karakter van de stad? Door
dit te openbaren en zichtbaar te maken geven ze vorm
aan de uniciteit van de stad.
Ergens ben ik anders ben ik nergens
Wat betekent die zoektocht voor vandaag de dag
en in welke vorm is deze bruikbaar in Vlissingen?
Vanuit de visie stad en kunst te 'vervlechten' zijn er
sinds het midden van de jaren negentig van de vorige
eeuw kunstprojecten ontstaan als Mijn Domein (een
onderzoek naar het spanningsveld tussen privaat en
publiek recht), Utopia (een mobiele minigolfbaan als
toeristische attractie ontworpen door 17 kunstenaars)
en Insomnia (een nieuw perspectief voor verblijfs-
toerisme). Hetzelfde geldt ook voor kunstwerken als
Blue Swallow Las Vegas, een serie lichtobjecten over
600 meter woonstraat van Martin Riebeek of de archi
tectonische zuilen van Bob Pingen in Familia Beata.
Ze overstijgen het idee van een tentoonstelling of
beeld-op-locatie.
In de gemeentelijke cultuurnota wordt die ver
vlechting benadrukt en gekoppeld aan de economi
sche ontwikkeling van de stad.
De kunstenaars en organisatoren die uitgenodigd
worden door Vlissingen zijn gecharmeerd van een
gedeeltelijk nog onontgonnen stad. Zij zijn verbaasd
over de dynamiek en potentie van die stad maar ook
over de ontkenning van de eigenheid die er heerst.
Zo werd bij een quick scan door kunstenaars (2002)
27 Zeeuws Tijdschrift 2010 1-2
