Lydia Schouten en de zoektocht naar het andere verhaal
DE KUNSTENAAR
ALS MACHINIST
tekst Jan J.B. Kuipers
'De Provincie Zeeland is ondertussen ook heel
enthousiast over het monument, na de publicaties
in de landelijke kranten', zegt de ontwerper Lydia
Schouten (Amsterdam) kort na de onthulling. 'Ik
ben daar erg blij mee en er valt een zware last van
mijn schouders.' Het monument was immers lang
vóór zijn oprichting al een zaak van felle discussie
op Noord-Beveland en in heel Zeeland. Een eerste
beoogde locatie bij Kats ketste af op bezwaren van een
deel van de bevolking. Men zou er te veel door wor
den herinnerd aan de trauma's van de Ramp van 1953.
Het monument echter verwijst naar de ongeveer 117
Zeeuwse kerkdorpen die tot en met 1682 verdronken.
Koperslagers en een gong
De 'kwestie Kats' is volgens Lydia Schouten flink aan
gezwengeld door de regionale pers. 'Zij zijn in staat
om mensen volledig te manipuleren door stemming
kwekerij. Ik ben nog steeds verbijsterd over hoe een
cd met slechts geluidsschetsen erop en waarop geen
stem van een mens te horen is, laat staan rennende of
roepende mensen, zo uit z'n verband getrokken kan
worden. Zelfs tot op de dag van de onthulling werd er
via de pers gesuggereerd dat er roepende mensen te
horen zouden zijn.'
Enkele malen per dag klinkt uit het monument
inderdaad het geluid van een opkomende storm
(water en wind), afgewisseld met meerstemmige zang
uit de vijftiende eeuw en in de verte middeleeuwse
kerkklokken. De tijdstippen verwijzen naar jaartallen
van grote vloeden: 11.34,14.04 uur en 15.30 uur.
Het kunstwerk van Schouten oogt als een toren
die uit het water oprijst, zoals ook op oude prenten
van Zeeuwse verdronken dorpen is te zien. Op de
getrapte stenen van de dijkbekleding bij het monu
ment zijn naar het water toe de namen van de ver
dronken kerkdorpen aangebracht en enkele actuele
regels naar aanleiding van de Tweede Sint-Elisabeths-
vloed van 1421: 'Het geldt voor nu, het geldt voor later.
Wantrouw de macht van wind en water'.
De onthulling van het monument is gevierd met
een driedaags festival op 13, 14 en 15 oktober 2009,
na voltooiing van de dijkversterking en de aanleg
van een fietspad ter plaatse. Op de eerste dag van het
festival luidden drie koperblazers de veelbesproken
toren letterlijk in met een live uitvoering van een
geluidscompositie van Arjan Kappers. Tijdens de uit
voering nam de rol van de koperblazers af en namen
de geluiden van kerkklokken, water en stormwind uit
het multimediale monument toe. De finale werd met
een gongslag nog luister bijgezet. Een gongslag door
Karla Peijs.
li Zeeuws Tijdschrift 2010 3-4
