NAPOLEON werd geboren op 15 augustus 1769
in Ajaccio op Corsica. Hij kreeg een militaire
opleiding. In de tijd van de Franse Revolutie
onderscheidde hij zich door zijn daadkrachtige
en effectieve militaire optreden en hij maakte dan
ook als bevelhebber snel carrière. De revolutio
naire regering zette hem in bij het onderdrukken
van binnenlandse opstanden in Frankrijk en tegen
buitenlandse vijanden in Italië en Egypte. In 1799
was hij dankzij zijn militaire optreden de popu
lairste man van het land en greep in een staats
greep de macht.
Vijf jaar later kroonde hij zichzelf tot keizer
van de Fransen en werd zowel staatshoofd als
opperbevelhebber. In die functies dreef hij vele
vernieuwingen door op het gebied van de eco
nomie, het recht, het onderwijs en de gezond
heidszorg. Zijn regeerstijl werd in de eerste jaren
van zijn keizerschap allengs autoritairder en hij
duldde uiteindelijk geen oppositie meer.
In het buitenland ging de machtsontplooi
ing van Napoleon over in militaire agressie en
expansie. Dit bezorgde hem veel vijanden. De
regeringsjaren van Napoleon worden dan ook
gekenmerkt door een bijna permanente oor
logstoestand, vooral tegen Oostenrijk, Rusland,
Engeland en Pruisen. Ter zee moest hij na de slag
bij Trafalgar (1805) zijn meerdere erkennen in de
Engelsen, maar te land wist hij tot 1812 zijn vijan
den steeds te overwinnen. In 1812-1813 verloor hij
in een veldtocht tegen Rusland echter tweederde
van zijn leger. In 1813 werd hij bij Leipzig door de
verenigde Europese grootmachten verslagen. Het
daaropvolgende jaar vielen deze Frankrijk bin
nen. Napoleon wist het met een klein leger nog
een halfjaar vol te houden, maar was uiteindelijk
gedwongen troonsafstand te doen. Daarop werd
hij verbannen naar het eiland Elba.
In 1815 ondernam hij nog één poging om
zijn vroegere macht te herstellen. Zijn nederlaag
tegen de geallieerden bij Waterloo verijdelde
deze poging. Verbannen naar het kleine eilandje
Sint-Helena in de Atlantische Oceaan overleed
Napoleon zes jaar later, op 5 mei 1821. 51 jaar oud
slechts, maar na een meer dan hyperactief leven.
landse overheid, die deze verplichting nu eens niet
veroordelend en calculerend wegbezuinigde, maar
als vanzelfsprekend en zonder verdere opmerkingen
gewoon van de Franse staat overnam.
Vervolgens sprong hij snel op een paard en ver
dween in vliegende galop richting Breskens. Van daar
werd hij in het oorlogsschip Charlemagne overgezet
naar Vlissingen. De overtocht en aanlanding verlie
pen door een bulderende storm drie dagen vertraging
op. 'Eindelijk had ik eens de kans wat bij te slapen',
berichtte hij in een brief naar huis. Het was een van
de 24.000 brieven die hij tussen de bedrijven door in
zijn leven schreef!
Enige dagen later, op 29 september, stak Napoleon
op weg van Vlissingen naar Antwerpen de Wester-
schelde over voor een kort bezoek aan Temeuzen.
Hij bekeek er de havenwerken en de batterij in de
Sint-Margarithapolder. Daarna voer hij weer over naar
Zuid-Beveland voor een bliksembezoek aan fort Bath.
Hij zou nooit meer terugkomen.
Napoleons aandacht voor het noorden van Vlaanderen
en Zeeuws-Vlaanderen is nog steeds in het landschap
te herkennen. Het hierboven genoemde Fort Napoleon
te Oostende, het Napoleonkanaal tussen Damme en
Sluis, de vesting Frederïk Hendrik bij Breskens en Fort
Liejkenshoek ten noorden van Antwerpen zijn hiervan
slechts enkele voorbeelden. Andersom is er actieve regio
nale aandacht voor Napoleon. Historici onderzoeken zijn
invloed in de streek. Bouwhistorici en landschapsarchi
tecten pleiten voor het behoud en de restauratie van (de
restanten van) zijn verdedigingswerken. Stads- en land-
schapsgidsen houden zijn bezoeken levend. VVV's gebrui
ken zijn naam en bemoeienis met de streek om toeristen
en dagjesmensen te trekken.
Wie op een ongedwongen manier iets meer wil weten
over de 'kleine keizer' in Zeeuws-Vlaanderen en het noor
den van Vlaanderen, doet er goed aan eens een bezoek te
brengen aan de tentoonstelling 'De machtigste man ter
wereld in Zeeuws-Vlaanderen en het noorden Vlaanderen'
in Museum Het Bolwerk te IJzendijke. De tentoonstel
ling is informatief van karakter, kleurrijk van ontwerp en
vrolijk van opzet. Een tentoonstelling dus voor kenners,
liefhebbers en anderszins geïnteresseerden (en wie heeft er
geen belangstelling voor de bedgeheimen van Napoleon?).
Een cool advies tot slot: bekijk hem vooral niet zoals
Napoleon zou doen, snel, gejaagd en gehaast, maar neem
er de tijd voor - er is veel te zien.
40 Zeeuws Tijdschrift 2010 3-4