t'r i 11
//W WM/M' V.IVOK 77'V l V AOfTAtV -w ï-£eiW \.\x2t ./ifoot AfJfttimii I
o/lv^footijuKiy,v Cfi£«jrAt'Mï.4AW.v./.iacjt /I*}\ir,g.Dr,Ku',RC Izzicji.voj: i y
Ui"or V«V r VV rjf)fj!,r. \'/,/K0 AVB.V j3at.+ v/a 'j
Johannes Rach, Het Cezigt van de Tuyn van achtern af te zien van Zyn HoogEdelheyd/den HoogEdelen CrootAgtbaaren Heer Reynier
de Klere Leggende opde Wegt van Mooie Vlied even ESuyten Batavia, Oost-Indische inkt, 35,5 x 52 cm. In: Johannes Rach 1720-1783,
Artist in Indonesia and Asia. Amsterdam: National Library of Indonesie Jakarta en Rijksmuseum Amsterdam, 2001.
De omvangrijke handel in specerijen, suiker en tabak
van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC)
en de West-Indische Compagnie (WIC) zorgden in de
zeventiende eeuw voor een grote bloei van Zeeland,
Middelburg in het bijzonder. De kades en hoofd
straten waren omzoomd met de prachtigste panden
bewoond door rijke kooplieden en bewindhebbers.
Ook de gewone man profiteerde mee van de grote
bedrijvigheid. Zij vonden werk op de handelsschepen,
in de pakhuizen aan de Rouaanse Kaai of op kantoor
in het Oost-Indisch Huis aan de Rotterdamse Kaai.
Vanaf het begin van de achttiende eeuw is er sprake
van een langzame kentering doordat de handel met
Azië terug begon te lopen. Dat werd veroorzaakt
door een aantal factoren zoals de veranderende
intra-Aziatische handel, mismanagement en sterk
toenemende Engelse concurrentie. Die teruggang
was in Middelburg merkbaar. Het inwoneraantal van
Middelburg liep terug van 30.000 in 1650 tot onge
veer 20.000 in 1750.
Fortuinzoekers
Op 30 december 1757 vertrok de 16-jarige Jacobus
Cornelis Mattheus Radermacher vanuit het koude en
grijze Middelburg als onderkoopman in dienst van de
VOC naar het warme en veelkleurige Batavia. Jaren
daarvoor was hij samen met zijn broer en zus na de
dood van hun vader, een hoge functionaris aan het
hof van Oranje, opgenomen in het gezin van zijn oom
Samuel Radermacher die het huis Antwerpen' aan de
Lange Noordstraat bewoonde. Samuel Radermacher
was een van de bestuurders van de stad en bewind
hebber voor de kamer Zeeland van de VOC. Een plek
binnen de VOC in Zeeland zat er blijkbaar noch voor
Jacobus, noch voor zijn broer in en voor zijn zusje
was blijkbaar geen goede huwelijkskandidaat voorhan
den, want alle drie vertrokken ze op jonge leeftijd naar
Indië. Het is aannemelijk dat de wezen Radermacher
op aandrang van de familie naar Batavia zijn vertrok
ken. Voor afstammelingen van invloedrijke families
die om wat voor reden dan ook geen toekomst in de
50 Zeeuws Tijdschrift 2010 3-4
