ADVERTENTIES IN HET ZT
een halve eeuw aandachttrekkers
door MARCEL MIGO
In de eerste acht jaargangen verscheen er geen enkele
advertentie in het Zeeuws Tijdschrift. Pas in 1959 duikt er
voor het eerst eentje op, weer acht jaar later telt het ZT
maar liefst 19 advertentiepagina's. Vergelijk je ze met
de huidige advertenties dan valt op dat ze er compleet
anders uitzien. Zeer sober, weinig opvallend, weinig
prikkelend. De ontwikkeling van de advertenties zegt
natuurlijk in de eerste plaats vooral iets over de adver
teerders zelf, maar ook iets over het (imago van het) ZT.
Trends en keerpunten
In de loop der tijd zien we dat er meer advertenties
verschijnen van het midden- en kleinbedrijf terwijl
de overheden het juist rustiger aan doen. Gemeenten
adverteren tegenwoordig nauwelijks meer, terwijl in
het verleden (jaren zestig) tientallen gemeenten dat
wel deden.
Vanaf 1987 vallen de advertenties van Drukkerij
Den Boer - die toen het ZT drukte - enorm op. Hoe
wel alle jarentachtig-jaargangen geheel in zwart-wit
verschijnen, treffen we in deze advertenties opvallende
kleurvlakken aan. Het past in de trend van die periode
(eind jaren tachtig) om zo veel mogelijk - met behulp
van grafische 'trucs' en ludieke slogans - de aandacht
te trekken. Tot halverwege de jaren tachtig bevatten veel
advertenties grote lappen tekst, subtiele woordvondsten
en uitgebreide explicaties. Koninklijk Kweekbedrijf en
Zaadhandel D.J. van der Have NV (adverteerder van
1964 tot en met 1990) licht in een advertentie uit 1985
bijvoorbeeld tot in detail de introductie van een nieuwe
tarwesoort toe, terwijl het enkele jaren later kiest voor
een bijna paginagrote foto met erboven in een grote let
ter 'Know-how verpakt als zaaizaad'.
Aandacht trekken is ook het devies in de jaren
negentig. Door grote foto's, vette koppen en meer
humor. De lezer wordt steeds directer aangesproken,
zoals in de advertenties van DOW: 'Heeft u zich ooit
afgevraagd waarom uw dashboard niet smelt?' (ZT 47
(3:997) 4) °f Zeelandia: 'Wel eens een bakker zien vis
sen?' (ZT 51 (2001) 1). Zeelandia Bakkerijgrondstoffen
is overigens een van de trouwste adverteerders in het
ZT. Het bedrijf adverteert vanaf 1988 tot op heden.
In de laatste tien jaar zien we de opmaak van de
meeste advertenties subtieler en rustiger worden.
Opvallend is dat de advertenties tegenwoordig Zeeuw-
ser zijn dan met name in de jaren zestig en zeventig
het geval was. Vrijwel alle recente adverteerders zijn
in Zeeland gevestigd.
Paringsdans van de zeehavens
Een interessante illustratie van een zich ontwikkelende
organisatie zien we in de advertenties van Zeeland
Seaports, of eigenlijk: de voorgangers daarvan. Al vanaf
1976 adverteren de dan nog (met elkaar concurre
rende) 'autonome' havenschappen. In 1976 hebben ze
een gezamenlijke advertentie, maar al in het jaar ema
weken ze langzaam van elkaar los. Nog enige tijd staan
ze wel op dezelfde pagina, maar vooral in de jaren tach
tig gaan ze qua vormgeving steeds meer verschillen.
Pas vanaf 1990 zijn ze weer even groot en meer gelij
kend en staan ze weer netjes onder elkaar. Van 1994 tot
z997 verdwijnt Terneuzen tijdelijk van het toneel, maar
vanaf 1997 is Zeeland Seaports er - tot op de dag van
vandaag - bij. De eerste gezamenlijke jaren benadrukte
het nieuwe havenschap de samengang. De ruimte werd
bijna geheel in beslag genomen door de slogan 'Samen
Sterk'. In de jaren erna werd daar niet meer over gerept
en legde het havenschap meer nadruk op de sterke
kanten van de Zeeuwse havens.
Van 1964 tot en met 1989 troffen we in bijna elk
nummer ook een paginagrote advertentie aan van
de Kanaalzone. Gemiddeld om de vijf jaar wijzigde
de kop van 'Industriegebied met grote toekomst',
via 'Kent u de Kanaalzone Zeeuwsch-Vlaanderen'
tot 'wonen en werken in de dynamische Kanaalzone
Zeeuwsch-Vlaanderen'.
Actiever advertentiebeleid
Pas in 1990 treffen we voor het eerst een advertentie
aan van onszelf. Het gaat om een bescheiden abon
neewervingsactie. Echt vaak herhaalt zich dat niet
(nog viermaal). In 2000 wordt aandacht gevraagd voor
90 Zeeuws Tijdschrift 2010 3-4
