CORNELIUS MARKÉE
ILLUMINATOR, KAARTMAKER,
TEKENAAR EN BOEKHANDELAAR
tekst Paul van der Velde met medewerking van Jan J.B. Kuipers
Mijn kennismaking met Cornelius Markée 1710-1769)
gebeurde toevallig toen ik door de fraaie publicatie
Treasures. Uit de collectie van het Koninklijk Instituut
voor Taal-, Land- en Volkenkunde te Leiden bladerde.
Daarin staat een boomtak met insecten afgebeeld
die me onmiddellijk aan de tentoonstelling in 2009
in het Museum het Rembrandthuis over het werk
van Maria Sybilla Merian deed denken (Reitsma,
2009). In de begeleidende tekst van Treasures staat
te lezen: 'Cornelis Markée was schilder en cartograaf
te Middelburg, Zeeland. Voor zover bekend heeft hij
zich nooit buiten die provincie gewaagd. Zoals zoveel
achttiende-eeuwers was hij gegrepen door de voort
uitgang van het natuurwetenschappelijk onderzoek in
zijn tijd. Het instituut bezit een manuscript dat van
die interesse blijk geeft' (Van Rosmalen, p. 28). Was
Markée een bekende in de wereld van Zelandologen?
Dat Jan Kuipers, zelandoloog par excellence, nog
nooit van hem had gehoord, was veelzeggend. Voordat
nader op Markées leven en werk wordt ingaan, eerst
een schets van zijn leefwereld, Middelburg rond de
tweede helft van de achttiende eeuw.
Middelburg rond 1750
In die periode telde Middelburg 15.000 inwoners, de
helft van een eeuw eerder. De bloei van de Gouden
Eeuw was voorbij maar de Kamers Middelburg van
de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) en de
West-Indische Compagnie (WIC) waren er nog steeds
gevestigd. De scheepsbouw bloeide en de stad was het
bestuurscentrum van Zeeland. Natuurlijk was zoals
elders in den lande het grootste gedeelte van de bevol
king arm maar er was ook een klasse van renteniers
die leefde van kapitalen die via de VOC en WIC ver
gaard waren. Daarnaast was er een goed ontwikkelde
middenstand zodat er toch nog de nodige koopkracht
5 Zeeuws Tijdschrift 2010 5-6