UU KOMMT, IHR TÖCHTER
60 SIGNALEMENTEN - Jan Kuipers
PASSIEKOORTS
VAN LEIPZIG NAAR AARDENBURG:
BACHS 'MATTHAUS' IN DE NEDER
LANDSE MUZIEKCULTUUR
De Bach-kenner Albert Clement gaat
terug naar de eerste uitvoering van de
Passie in Nederland in 1870 en schetst
daarna de ontwikkelingsgang van zijn
uitvoeringstraditie.
Maarten 't Hart wijdde een boek aan
Bach en spreekt in zijn bijdrage de hoop
uit dat 'als er over duizend jaar nog
muziek op klinkt van Bach, dan hoop ik
dat de Matthaus-Passion zal zijn.'
EEN VLEUGJE MYSTIEK IN HET VROEGE
VOORJAAR. DE MATTHAUS-PASSION
ALS FAMILIEREÜNIE
Lineke Broos sprak met de familie
Hogewoning die de Passie aangrijpen
om met de hele familie een keer per jaar
samen te komen.
HET KOOR VAN BACH. BRONZEN EER
BETOON AAN DE ONVERGANKELIJK
HEID
In de tuin van de Sint-Baafskerk staat het
beeld Het Koor van Bach van Chris Ferket.
André van der Veeke schreef het gedicht
'Monument'.
DE VRIENDENROL VAN PETRONELLA
MOENS: DE BLINDE MAAR ZIENDE
DICHTERES UIT AARDENBURG
Ans J. Veltman-van den Bos geeft ons
een indruk van het leven van de Aarden-
burgse dichteres Petronella Moens door
haar album amicorum. Moens was een
politiek actieve vrouw met een sterk
ondogmatische inslag.
De Matthaus-Passion in Aardenburg maakt deel uit van
een lange traditie. De passie zelf gaat in muzikale en litur
gische zin zeker terug tot de tweede eeuw van onze jaartel
ling. De componist, Johann Sebastian Bach, was in 1727
de grondlegger van de uitvoeringstraditie van zijn Passion.
Echter de eerste nieuwe uitvoering door Felix Mendelssohn
Bartholdy in 1829 kan gezien worden als het begin van de
huidige uitvoeringstraditie. Die groeide in de negentiende
eeuw vooral in Duitsland.
De eerste Nederlandse uitvoering was in 1870. Tegen
het einde van de eeuw was Bachs Matthaus-Passion ste
vig ingebed in het Nederlandse muziekleven. Dankzij de
oprichting van de Nederlandse Bachvereniging in 1921
en dirigenten als Willem Mengelberg en anderen groeide
Nederland in de twintigste eeuw uit tot het Passieland
par excellence. De dirigent Piet van Egmond bracht in
1954 de uitvoering naar Aardenburg en hij zou haar daar
tot 1973 in Mengelbergiaans-romantische stijl dirigeren.
Daarna zette de Nederlandse Bachvereniging er de tradi
tie voort, tot 1983 onder de dirigent Charles de Wolff in
een soberder stijl. Daarna volgde een nieuwe generatie
dirigenten die op een authentieke wijze invulling aan de
Passion gaven. Dankzij hen en uiteraard de vele solisten
en koren behoren de Aardenburgse uitvoeringen van de
Matthaus-Passion tot de wereldtop. Daarbij speelt de plaats
van uitvoering, de Sint-Baafskerk een niet te onderschatten
akoestische rol. Hierdoor wordt de Aardenburgse Passie de
meest sacrale genoemd.
Wie zich in een onderwerp verdiept, begint er overal de
sporen van te zien. Dat is zeker ook van toepassing op de
Matthaus-Passion die erg populair blijkt te zijn in Neder
land. Het aantal uitvoeringen neemt hand over hand toe.
Alleen in Zeeland zijn er naast de Aardenburgse uitvoerin
gen in Vlissingen en Hulst. Volgens de Bach-kenner Albert
Clement worden er in Nederland niet alleen de meeste uit
voeringen gegeven maar is er sprake van een ware passie
koorts. Dit themanummer van het Zeeuws Tijdschrift pro
beert te ontdekken waar die koorts vandaan komt en hoe
hoog de temperatuur is opgelopen. De uitvoering van de
Matthaus-Passion in Aardenburg is een parel in de glinste
rende drukbezette kroon van de Zeeuwse muziekagenda.
PAUL VAN DER VELDE
3 Zeeuws Tijdschrift 2on 1-2
