Willem Mengelbergs directiepartituur van Matthaus: openingskoor 'Kommt, ihr Töchter, helft mir klagen'.
klarinetten, Corni di bassetto, en een Hammerjlügel.
Gewapend met zijn oordeelkundigheid, kennis en
het beschikbare instrumentarium van zijn tijd wist
Mendelssohn een overtuigende uitvoering van Bachs
werk te brengen waarbij hoogstwaarschijnlijk meer
dan driehonderd zangers - dat is dus ongeveer het
tienvoudige van Bachs ideaal! - betrokken waren.
Het is in navolging van deze door Mendelssohn
'aangepaste' - men zou ook kunnen zeggen 'naar het
publiek van die tijd vertaalde' - versie geweest, dat
Bachs Matthaus-Passion haar intrede deed in Neder
land. Dat juist in Nederland deze draad al snel werd
opgepakt, is niet verwonderlijk als men zich bewust
is van de nauwe contacten tussen Mendelssohn en
ons land. Niet alleen heeft hij Nederland meermalen
bezocht, maar aan het conservatorium in Leipzig stu
deerde een aanzienlijk aantal Nederlanders - daardoor
onder directe invloed van Mendelssohn staand - alsme
de een aantal Duitsers die na voltooiing van hun studie
zich in ons land vestigden. Een welhaast natuurlijk
gevolg van dit netwerk was dat er al in de jaren vijftig
van de negentiende eeuw aandacht werd gevraagd voor
de uitvoering van Bachs passie door bijvoorbeeld de
arts en musicus Joannes Josephus Viotta en de compo
nist Johannes Verhulst, zelf een leerling van Mendels
sohn. Het Bach-herdenkingsjaar 1850 gaf een impuls
aan de verspreiding van Bachs muziek in Nederland.
Naast de aandacht die in het blad Caecilia aan Bach
werd geschonken, waren het vooral de organisten
Johannes Gijsbertus Bastiaans en Johannes Albertus
van Eijken - beiden leerlingen van Mendelssohn - die
hierin een actieve rol speelden. In Caecilia werd in de
rubriek 'Buitenlandsche Berigten' regelmatig melding
gemaakt van uitvoeringen van Bachs passiemuziek in
Duitse steden en in 1861 werd - naar aanleiding van
een uitvoering in Keulen - de vraag gesteld: 'wanneer
zal dit onschatbaar werk in Nederland worden ten
gehoore gebragt? Wanneer zal men hier den onsterf-
lijken Bach in zijne grootste vocale schepping leeren
kennen?'
Nederlandse Matthaus-tradities
Op 22 april 1870 was het zover: in de grote zaal
van sociëteit De Harmonie te Rotterdam vond de
42 Zeeuws Tijdschrift 2on 1-2
