de blinde maar
ziende dichteres
uit Aardenburg
De Vriendenrol van Petronella Moens
Zeeland heeft veel beroemde letterkundigen voortgebracht, van Jacob Cats uit de
zeventiende eeuw, tot de twintigste-eeuwse Hans Warren. Aan hun werk is altijd
veel aandacht besteed in artikelen en literaire handboeken. De verschijning in 2009
van de wetenschappelijke uitgave van het album amicorum van de in Aardenburg gebo
ren Petronella Moens lijkt een mooi moment om nu eens de aandacht te vestigen op twee
bevriende Zeeuwse vrouwelijke literaire kunstenaars.
tekst Ans J. Veltman-van den Bos
De Vriendenrol van Petronella Moens (1762-1843) biedt
de lezer een unieke blik in de wereld van letterkun
dige genootschappen, verhulde politieke agitatie aan
het einde van de achttiende eeuw en de vaderlandse
demi-monde van de negentiende eeuw. Bij het lezen
van deze namen moet bij menig lezer uit Zeeland met
enig historisch besef, een lichtje opgaan. Francina
Baane, Dirk en Dora Buijt, Ida van Cuylenborch,
Antonius van Deinse, Rebecca Dreszelaer-Ooremans,
M. de Groot-van Alderwerelt, Nicolaas Hartman,
Jacobus de Kanter, Aris Kokelaar, Petronella Erfstee,
de fam. Moens, de fam. Toe Laer, fam. Ockerse, fam.
Van Overstraten, Jacobus Renier, fam. Saaymans, J.
Schorer, Dina Smijtegelt, Dirk Spierejee, Joan Stroes,
Adriaan Uyttenhooven, W.G. Winter uit IJzendijke,
Guillaume Winter van Voorburgh, Feijo Winter Tromp
en de Vlissingse schrijfster Betje Wolff-Dekker. Het
zijn namen van Zeeuwse vrienden of familieleden van
de dichteres Petronella Moens, die een bijdrage lever
den aan haar album amicorum, haar zogenoemde
Vriendenrol.
Vriendschap
Vriendschap is van oudsher in samenhang gedacht
met begrippen als geluk, deugd en samenleving of
gemeenschap. In de vroeg-moderne tijd berustten
vriendschapsrelaties dikwijls op wederzijds voordeel.
In de latere tijd, de Gevoelige Verlichting, kon vriend
schap meer emotioneel worden opgevat. De bijdragen
aan het album van Petronella Moens vertolken vrijwel
zonder uitzondering gevoelens van sympathie. Op de
eerste met bloemslingers versierde bladzijde wordt dit
kernachtig uitgedrukt door de term Par Amitié.
Petronella Moens, telg uit een bekend Zeeuws
geslacht, blijkt een fascinerende persoonlijkheid te
zijn geweest, die een groot oeuvre heeft nagelaten.
52 Zeeuws Tijdschrift 2on 1-2
