leidde, 'omdat er iemand werd genoemd die nog leef
de.' Zou er toen ook door iemand, heel even en bijna
verschrikt, gelachen zijn?
Elk slachtoffer is uiteraard een ramp op zich, en
op kwesties als deze de boekhoudkunst toepassen is
weliswaar noodzakelijk, maar heeft steeds ook iets
ongepasts - zeker is alleen dat zelfs de recente, over-
gedocumenteerde geschiedenis een mijnenveld is.
Kees Slager heeft daarbij geen zelfreclame nodig, zijn
expertise en werklust ten aanzien van de Februari-
ramp zijn buiten kijf.
Een ander kritiekpunt dat niet onvermeld mag
blijven is de omgang met de historische afbeeldingen
in Watersnood. Sommige daarvan zijn in dit overigens
fraai door Lenny van Broekhoven en Onno de Graaf
vormgegeven boek opgenomen als slordige scans, aan
de beeldverhoudingen en -kwaliteit te zien. Van een
aantal is de bron niet in de illustratieverantwoording
opgenomen, die zijn dus uit andere boeken gehaald;
minstens één archeologische foto (van het verdronken
Valkenisse, pag. 53) stamt uit de beeldbank van de
Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland, een instelling
die niet in de verantwoording vermeld wordt.
Watersnood is ondanks de minpuntjes een impo
nerende publicatie. Maar heeft het Grote Gedenkboek
nog toekomst? De goed gevulde intekenlijst achter in
Watersnood suggereert van wel. Misschien een leef
tijdskwestie. Een jeugdig persoon zei tegen me: 'Die
kleurenfoto's hadden ze ook op een website kunnen
zetten.' Een scherpe, maar voor de boekenliefhebber
niet tot vreugde stemmende opmerking.
Kees Slager, Watersnood. Kats/Ouwerkerk: de
Buitenspelers/Watersnoodmuseum, 2010. ISBN 978-
90-71359-13-2, 69,-.
Het 'bombardement' van Middelburg
Afgezien van hun nut als informatiedrager verte
genwoordigen groot uitgevallen gedenkwerken ook
andere waarden: als symbool, als 'statement' van
organisaties, instellingen en overheden, als uiting van
collectieve trauma's of trots. Deze meta-elementen
zweven ook rond het erg mooi uitgevoerde en schit
terend geïllustreerde Middelburg 17 mei 1940, hét
boek, na zeventig jaar, over het 'bombardement' en
de stadsbranden die de schitterende historische bin
nenstad van Middelburg grotendeels tot een puinhoop
herschiepen. Decennia van restauraties zouden een
bescheiden deel van de oude luister doen herleven
- en nog altijd bezit Middelburg meer dan twaalfhon
derd historische monumenten. Het boek maakte vorig
jaar deel uit van wat we wel een herdenkingshausse
mogen noemen, na de veel bescheidener, 65-jarige
herdenking van het bombardement in 2005; de ver
schijning ervan hoorde bij een heel scala van activitei
ten en uitingen: exposities, bijeenkomsten, een wan
delgidsje, een theaterstuk, een speciale website met
reconstructie van een deel van het oude stadscentrum.
De inhoud is breed. Naast een reconstructie van
de gebeurtenissen op 17 mei wordt de lezer in het
hoofdstuk 'Vizier op Walcheren' deelgenoot gemaakt
van het voorspel in 1939-1940 en de internationale
context van 'operatie-Max', het 'Zeelandplan' en derge
lijke. Ook de wederopbouw na de oorlog krijgt ruime
aandacht, alsook het onderzoek naar de feiten en de
achtergronden van het bombardement, en natuur
lijk het verhaal van de ooggetuigen. De illustraties
omvatten naast de gebruikelijke historische foto's ook
boeiende zaken als door de Duitsers buitgemaakte
6i Zeeuws Tijdschrift 2on 1-2
