MUZIKALE COMPOSITIES VAN EN STREEK De neerslag van Ben Joppes oosterse inspiratie tekst Marty Bax Een Zierikzeeënaar in Japan In 1993 keerde de schilder Ben Joppe (1915-2007) terug naar zijn geboortestad Zierikzee om zich geheel aan het schilderen te wijden. Hij was tot de slotsom gekomen dat zijn schilderkunst in die omgeving het beste tot bloei zou komen. En dat deed ze ook: zijn productie was enorm, en de kracht van zijn doeken was ongeëvenaard. Ritmische patronen in heldere kleuren, direct op het doek gebracht met het palet mes. Uitingen van direct en ongecompliceerd gevoel, maar met diepgang vanwege enorme levenservaring en eruditie. Ben had een buitengewoon avontuurlijk leven. Hij was als jongeman al zoekende naar een uitdagend, zinvol en creatief bestaan. Pendelend tussen studie, handel en kunst zocht hij zijn impulsen buiten Zee land. Hij vertrok in 1940 als handelsman en reserve officier naar Nederlands-Indië. Ongelukkig genoeg kwam ook hij in een Jappenkamp terecht. Indië bood hem na de oorlog nieuwe avonturen naast zijn werk: contact met kunstenaars, kennismaking met de lokale cultuur, politiek bewustzijn, en vervolgens overstap jes naar andere landen in Zuidoost-Azië: Singapore, Maleisië, en ten slotte naar Japan. Tot die tijd had Ben zich terughoudend opgesteld ten opzichte van het kunstenaarschap. Hij wilde geen amateurschilder zijn, of zo worden beschouwd. In Japan echter, waar hij in 1954 arriveerde, kwam hij in contact met de crème de la crème van de avant-garde. Hij maakte kennis met Munakata, die een nieuwe expressionistische vorm van houtsnijkunst ontwik kelde, sosaku hanga geheten, en Yanagi, de voorman van de mingei-beweging, die pottenbakkerskunst maakte volgens het motto 'terugkeer naar de eenvou dige dingen van het dagelijks leven'. Munakata raadde Ben aan eens de houtsnijkunst uit te proberen. En dat deed Ben, met het gevolg dat hij in 1957, waarschijn lijk als eerste niet-Japanner, de ereprijs kreeg van de Japanse Hanga-Association. Bens succes vulde de Zeeuwse en Nederlandse kranten. Maar voor Ben was dat niet genoeg. Hij wilde zijn kunstenaarschap verder ontwikkelen. Maar dat moest wel naast zijn werk. Ben werkte in de jaren zestig voor het Phonogramlabel van Philips, dat klassieke en popmuziek in Japan moest introduceren. Ben verdiende zijn sporen als organisator en netwerker met een feilloos gevoel voor de Japanse sociale con venties. Hij was zakelijk directeur van het Nederlands Paviljoen voor de Expo '70 in Osaka. In die tijd leerde Ben Bernard Haitink kennen, de dirigent van het Concertgebouworkest in Amsterdam. In 1971 werd hij persoonlijk secretaris van Haitink, totdat hij in 1991 zijn werk neerlegde. In zijn werkzame jaren had Ben slechts af en toe tijd voor schilderen gehad. Maar nu kon hij zich geheel aan de schilderkunst wijden. Hij kocht een huis in Frankrijk en pendelde tussen dat huis en Nederland heen en weer. In 1993 ontmoette hij in Amsterdam de jonge kunstenaar Guido Pera, die hij als zijn geestelijke en artistieke tweelingziel beschouwde. Door hun intensieve contact kwam Bens schilderkunst tot volle bloei: muzikale composities van kleur en streek. Tentoonstelling over het werk van Ben Joppe in de Zeeuwse Bibliotheek van 29 augustus t/m 29 oktober 2011. 45 Zeeuws Tijdschrift 2on 3-4

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeuws Tijdschrift | 2011 | | pagina 45