JAsap&L% --
/C "5ra*7 c<?
c:/&c>*a* (/hr%U/2A
-'^* ^7
f -> t ?/jD Cf* 101 sr K-tf
6f ^/j^jrr. vv4:, v^yyy^A
V'V 9f,7,-f^i^s(^ y 0. Êtili Wi ^>bvt'
C V «- S*Sirr-?rt Vjr/ii"' v\ai rt.^/».i C^TV -a? JJ t-'yt~> Or &e d/av'V*/Ji
w,—^-1'** '-'- •'J ,s ^VjiW^T' J •--»-» r. 'V-i*r"
^i/fffSt. ^l C J 1 vA 1 X7 Xr_
i'/ii;^///^ 7? s2 -7 C^\
- - ^>71 i +&JJT a^w-L r^L wi Tj^jC* 5
,p» *I.-r» Ï-- p. IT) rtfc_*. ."X. j-ly ,f \'.yt'"7t
Vie-'»T-- i'»n^ a- rt» e-fj- ^a. 'rfi', d
0—, fs, a--TV' "yl t'h- n-f '"Vir*-"*T* Y a^%fA-*7<*v^'iïïV'/'j H
Zrt <4 a V <^,v.VrtnL /vi/»-}^
7" y i flT-*
A(J- w, ffi Sr,-r-arT'i dvzttjm-**.) wa4.' i Vi -.- i j.-J-y.
L>' a- I. Tf*d a ///fV**V "i
CJ U„ a „n
II] '^n a^,' /4 fe /5" -/ ^.-r"
oj0~s? d? C' ,.S/iWr.yj9 '^l^w trfUvzZ. J.'rS&tt.AiS/Ulb* t fa^'Ar&J^Se. /t*ly
Z3 a"* r^''V -»0/ 7j *v
(pV frfJf ü^Va-^ -A /t'rv «- ""-
Pagina uit het journaal van de reis van het schip Geertruyda en Christina naar Guinee en Suriname (1783-1785). Donderdag 26
augustus 1784 overleed matroos Willem van Heumen uit Rotterdam en twee dagen later overleed de 'manslaaf' N° 3. Zie de teke
ningen in de marge. Zeeuws Archief, Archief MCC, toegang 20, inv.nr 429.
K
ivn
te vinden. Zo stelde de koning van Cabinda prijs op
brandewijn.
Veelbelovende bron van onderzoek
Na de Tweede Wereldoorlog heeft de rijksarchivaris
van Zeeland, Willem Unger (1889-1963), een inventa
ris van het archief gemaakt (zie www.zeeuwsarchief.
nl). Sinds de voltooiing ervan in 1951 hebben onder
zoekers uit alle delen van de wereld het geraadpleegd
en gebruikgemaakt van de gegevens. De archiefstuk
ken kunnen worden gebruikt voor de bestudering van
de slavenvaart, de scheepsbouw, de scheepsjournalen,
de journalen van de chirurgijns en de opmerkelijke
'dubbele' boekhouding. Van alle scheepsreizen werd
een administratie aan boord én op kantoor in Middel
burg bijgehouden. Het archief wordt alom geprezen
56 Zeeuws Tijdschrift 2on 5-8
om de excellente staat waarin de archiefstukken ver
keren.
Unger publiceerde in 1961 zijn eigen, gedegen
studie over de MCC in het Economisch-Historisch
Jaarboek. Hij wees nadrukkelijk op het belang van
meer onderzoek. Hoewel intussen veel onderzocht
is, kan nog steeds geen antwoord gegeven worden op
de essentiële vraag: Waarom begon de MCC met de
uiterst risicovolle handel in slaven? Unger zelf ver
moedde dat onderzoek naar de totstandkoming van de
familievermogens in Zeeland uitkomst zou kunnen
bieden. Ook Henk den Heijer, hoogleraar maritieme
geschiedenis aan de Universiteit Leiden, denkt dat
de sleutel tot de oplossing van die vraag in Zeeland
gezocht moet worden.
Den Heijer kent het archief van de MCC door en
door. Al vele jaren bezoekt hij met zijn Leidse studen
ten het Zeeuws Archief. In april 2011 was het MCC-
archief zelfs onderwerp van zijn inaugurele rede. Nog
meer recent, op 1 juli, de dag waarop de afschaffing
van de slavernij wordt herdacht, sprak Den Heijer
tijdens een lezing voor het Zeeuws Archief het
vermoeden uit dat in de belangen van de Zeeuwse
bestuurders en aandeelhouders in de Zeeuwse eco
nomie en werkgelegenheid de oplossing van de vraag
ligt. Om de winst, door hem becijferd op een magere
drie procent, kan het niet gegaan zijn. De vervlechting
van slavenhandel, bestuur en economische belangen
in Zeeland kon dus wel eens groter zijn dan tot nu toe
wordt aangenomen. Dreef de achttiende-eeuwse eco
nomie goeddeels op de slavenhandel?
Gebed voor de vergadering en dankzegging na de vergadering,
in lijst, achttiende eeuw. Perkament op houten bord dat hing in
de bestuurskamer van de MCC te Middelburg. Met deze gebe
den om Gods zegen werd elke bestuursvergadering geopend en
gesloten. Zeeuws Archief, Archief MCC, toegang 20, inv.nr 1778.
Toekomstplannen
Het Zeeuws Archief streeft ernaar het archief van de
Middelburgse Commercie Compagnie onder de aan
dacht van een zo breed mogelijk publiek te brengen.
Namens Nederland, Suriname en Cura£ao heeft het
Zeeuws Archief in 2010 het archief van de MCC,
naar nu is gebleken met succes, voorgedragen voor
plaatsing op de UNESCO-werelderfgoedlijst. Samen
met het Nationaal Archief vraagt het Zeeuws Archief
tijdens een tweedaags symposium op 3 en 4 novem
ber 2011 in respectievelijk Amsterdam en Middelburg
landelijk de aandacht voor de bijzondere status van
werelderfgoed van de archieven van de MCC maar
ook van de West-Indische Compagnie (WIC). Verder
in het verschiet, in 2014, ligt de landelijke herdenking
van de afschaffing van de slavenhandel door Neder
land. Diverse Zeeuwse instellingen organiseren dan
gezamenlijk een aantal activiteiten. Onder auspiciën
van het Zeeuws Archief verschijnt in 2014 tevens een
publicatie over de MCC. Daarnaast zoekt het Zeeuws
Archief sponsors om, in overeenstemming met het
streven van de UNESCO, het archief van de MCC
wereldwijd te ontsluiten, via digitalisering en online
publicatie.
Roosanne Goudbeek is werkzaam bij het Zeeuws Archief. Het
in dit artikel gebruikte cijfermateriaal is ontleend aan: W.S.
Unger, 'Bijdragen tot de geschiedenis van de Nederlandse sla
venhandel, II. De Slavenhandel der Middelburgsche Commercie
Compagnie, 1732-1808', in: Economisch-Historisch Jaarboek.
('s-Gravenhage 1961).
57 Zeeuws Tijdschrift 2on 5-8
