Leo Adriaanse.
is opgebouwd en succesvol is gebleken, moet niet in
korte tijd rigoureus worden afgebroken. Ik ben daar
overigens voor Zeeland niet zo bang voor. Erfgoed
leeft hier.'
Adriaanse: 'Het lijkt erop dat de erfgoedinstel
lingen en ook de musea op rijksniveau redelijk ont
zien worden. Dat wil echter niet zeggen dat het op
provinciaal en regionaal niveau ook opgaat, omdat
deze instellingen afhankelijk zijn van provinciale
en gemeentelijke gelden. Als daar eveneens bezui
nigd wordt, heeft dat wel direct effect. Provincie en
gemeenten zullen dan beleidsmatig scherpere keuzen
moeten maken. Eens temeer een aansporing om op
erfgoedgebied door te gaan met verregaande afstem
ming en samenwerking tussen overheden en over
heidsinstellingen.
Emancipatie en professionalisering
Scholten: 'Tien jaar geleden, toen de SCEZ werd
opgericht, was de erfgoedsector behoorlijk versnip
perd. Iedereen werkte zo'n beetje op een eilandje en
de verbindingen daartussen waren gebrekkig. Weinig
bruggen zogezegd en de pontjes voeren onregelma
tig. Er werd door de beroepsgroep vooral achter de
schermen gewerkt en in dat werk was de samenhang
niet altijd aantoonbaar. De afgelopen jaren is de sector
sterk geëmancipeerd en geprofessionaliseerd. Het erf
goed neemt beleidsmatig en maatschappelijk inmid
dels een stevige positie in. Het zelfbewustzijn bij de
beroepsgroep is toegenomen. Erfgoed is zichtbaarder
en beleefbaarder geworden. Kijk om je heen zou ik
zeggen: de monumenten, de musea, het landschap. Ik
kan mij herinneren dat tien jaar geleden niet iedere
instelling met erfgoed geassocieerd wilde worden. En
dan druk ik mij nog voorzichtig uit. Dat is de laatste
jaren wel veranderd. Wie claimt er tegenwoordig géén
band met erfgoed? Bij een zodanige ontwikkeling
moet je oppassen niet aan je eigen succes ten onder
te gaan. Het lijkt nu allemaal mooi geregeld voor het
erfgoed, maar dat betekent niet dat daarmee het werk
en de investeringen ophouden. Erfgoed is een zaak
van lange adem.'
Adriaanse: 'Je ziet dat erfgoedinstellingen veel
meer gesprekspartner zijn geworden voor overheden.
Dat heeft deels te maken met veranderde wet- en
regelgeving, vooral op het terrein van de monumen-
8 Zeeuws Tijdschrift 2on 5-8
tenzorg en de archeologie. Maar het heeft zeker ook
te maken met een groter bewustzijn van de moge
lijkheden van het erfgoed voor de eigen gemeente of
provincie. In de erfgoedagenda voor de provincies,
uitgegeven naar aanleiding van de verkiezingen van
Provinciale Staten eerder dit jaar, wordt treffend opge
merkt dat cultureel erfgoed niet opnieuw bedacht of
gemaakt hoeft te worden: het is er al! Waar het de
komende jaren om gaat is dat erfgoed verder te benut
ten. De emancipatie en de professionalisering gaan
door.'
Economie en omgeving
Scholten: 'Zeeland beschikt over een enorm kapitaal:
prachtig landschap, mooie monumenten en histori
sche steden. Dat zijn factoren die landelijk worden
erkend als trekkers, plekken waar mensen op afko
men. Je ziet dat erfgoed toegevoegde waarde geeft aan
de leefomgeving en het vestigingsklimaat. Mensen
wonen, werken en recreëren graag in een omgeving
met historie. Tachtig procent van de Zeeuwen hecht
belang aan de aanwezigheid van historische gebou
wen in de omgeving en de zichtbaarheid van histori
sche sporen in het landschap. Speelt ook een rol bij
de keuze van bedrijven. Neem Amsterdam, mondiaal
qua omvang en inwoneraantal een bescheiden stad,
maar wel met verhoudingsgewijs veel hoofdkantoren
van multinationals. Dat heeft te maken met de bloei
ende cultuursector en de grote hoeveelheid cultureel
erfgoed die het leven daar aantrekkelijk maken.'
Adriaanse: 'Er is vergelijkend onderzoek gedaan
naar de aantrekkingskracht op het winkelend publiek
in Delft en Rijswijk. Daaruit blijkt dat Delft een veel
grotere aantrekkingskracht heeft puur door de rijke
erfgoedomgeving. Dat laatste geldt voor veel histori
sche steden in Zeeland; denk aan Middelburg, Goes,
Veere, Zierikzee, Sluis en Hulst. Een ander aspect
is dat in zo'n erfgoedomgeving de prijsontwikkeling
van huizen doorgaans gunstig is en dat leidt weer tot
hogere inkomsten uit de onroerendzaakbelasting. Nog
belangrijker is de toename van toerisme (in Zeeland
1,3 miljoen overnachtingen) en de omzet daaruit.'
Scholten: 'Daarmee is het economisch belang van
erfgoed eigenlijk al aangetoond. Hoeveel geld dat in
Zeeland precies oplevert, is moeilijk te zeggen, maar
ik denk wel dat er in potentie nog veel te bereiken
is. Dan moeten we wel wat scherper worden in onze
keuzen. Iets meer ondernemersgezindheid tentoon
spreiden. We moeten in Zeeland oppassen niet teveel
als vanzelfsprekend aan te nemen. Zo in de geest van:
dat prachtige Zeeuwse erfgoed was er, is er en zal er
altijd wel blijven. Willen we dat laatste, dan zullen we
toch echt dat cultureel ondernemerschap wat verder
moeten ontwikkelen. In feite gaat het dan vooral om
een mindset: hoe halen we meer zakelijk en maat
schappelijk rendement uit ons erfgoed en uit onze
erfgoedvoorzieningen?'
Dienstbaar
Scholten: 'Onze stichting is geen publieksorganisatie
zoals een museum of een schouwburg. Wij richten
ons op overheden, organisaties en vrijwilligers die
op de een of andere wijze met erfgoed te maken heb
ben. Vaak heeft dat te maken met de uitvoering van
taken. Voor de provincie beheren wij bijvoorbeeld het
Zeeuws Archeologisch Depot. Gemeenten adviseren
wij bij de uitvoering van hun wettelijke taken op het
terrein van de archeologie, cultuurhistorie en monu
menten. Organisaties, vaak vrijwilligersorganisaties,
worden ondersteund en gefaciliteerd, zodat ze zich
volledig op hun kernactiviteit kunnen richten. Ken
nisoverdracht en deskundigheidsbevordering zijn
belangrijk. Wij zijn vooral dienstbaar, om maar eens
een mooie "ouderwetse" term te gebruiken.'
Adriaanse: 'Daarnaast zorgen we voor samenhang
en initiatieven in de erfgoedsector. Denk dan aan net
werkstructuren als het Meldpunt Erfgoed Zeeland, het
webportaal geschiedeniszeeland.nl en publieksmani
festaties als Zing Zeeuws en de MuseumNa|8. Ook de
provinciale coördinatie van themajaren hebben we ter
hand genomen. Onze nieuwsbrief Zeeuws Erfgoed is
hierbij een belangrijk, bindend instrument gebleken.'
Gideonsbende
Scholten: 'Aan onze oprichting lag een gedachte, een
visie ten grondslag. Kom daar nog maar eens om in
deze tijd! Meer samenhang en synergie in de erfgoed
sector, integraal erfgoedbeleid en meer zichtbaarheid
van het erfgoed in de samenleving. De provincie heeft
daar het voortouw in genomen. Bestaande provinciale
taken werden herschikt en organisaties samenge
voegd. Er kwamen nieuwe taken bij en op 1 april 2001
9 Zeeuws Tijdschrift 2on 5-8
