besloot iedereen wakker te worden. Tabak en siga
retten kwamen tevoorschijn. Grijze wolken trokken
vanzelfsprekend ook langs de niet-rokers. Om te
overleven stopten de meeste passagiers min of meer
met ademhalen, maar niemand deed moeilijk. Ik zie
mezelf nog in trance door de vuile ruiten naar bui
ten staren. Nooit heb ik geprobeerd om een boek te
lezen, laat staan om schoolwerk te leren. In de buurt
van Antwerpen stopte de bus voor een plaspauze
voor de mannelijke passagiers. In een lange rij ston
den we zo lang mogelijk te plassen. Ik had het gevoel
dat ik zo een noodvoorraad frisse lucht kon opslaan.
Ik heb het er wel eens moeilijk mee. Ook van
daag weer. Ik bedoel met het idee, dat ik als oude
vent, als veteraan, nog steeds in zo'n klotebus moet
zitten. Een stemmetje reageert dan in mijn hoofd:
had je maar door moeten leren voor je rijbewijs. Een
ander, zwaarder geluid: Hoe kan de maatschappij
van de werkende mensen het bolwerken tegenover
de vernietigende krachten van het kapitaal, de hedge-
fondsen, de managersklasse? Vervolgens besef ik dat
ik tegenwoordig bijna dagelijks drie of meer postbe
zorgers aan huis krijg. Is dat geen vooruitgang? De
postbode is er natuurlijk niet gelukkiger door gewor
den. Hij kreeg zijn ontslag en daarna werd hij tegen
een lager salaris aangenomen bij een zogenaamde
concurrent die door zijn eigen TNT is opgericht. De
medewerkers van de thuiszorg trof eenzelfde lot. En
dan de onderklasse van poetsers en schoonmakers.
Ah, lichtpuntje. Die hebben dit jaar betere beloning
en werkomstandigheden afgedwongen met een
langdurige staking. Wat is de noemer van dit alles?
De vertegenwoordigende belangenbehartiging heeft
afgedaan, concludeer ik. Zelfs het oude vakbonds
model is geëxplodeerd. Ik staar terloops naar de
aankomsttijden op het scherm voorin de bus. (Twee
minuten tijdwinst.) Globalisering? Nieuwe (oude)
wereldrijken. Problemen met Europa? Verenigd
Europa was een Amerikaans initiatief, laten we dat
niet vergeten. Ze wisten dat het nooit iets zou wor
den. Geen gezamenlijke taal, geen leger, geen hege
monie. En als het zo uitkomt geeft Obama het hele
zootje weg aan Turkije. Ik knipper met mijn ogen.
Het zonlicht dreigt de bus te verpletteren. Maar dan
duiken we de Westerscheldetunnel in.
De betrekkelijke duisternis bedekt ook mijn soci
aal-psychologische gewroet. Het maakt geen ruk uit,
denk ik. We hebben niets in te brengen. We moeten
meer bewegen, eventueel in samenwerking met een
bewegingsambassadeur. Aanbevelingen en adviezen
stromen door mijn hoofd. Laat je baard toch staan,
scheer je schaamhaar, geef je hond een aardige tat
too, sta op tegen kanker, laat de Kerstman en Sinter
klaas de wereldproblemen uitvechten, word lid van
de Partij voor de Slakken, sla je vrouw slank, het leed
van de wereld is een grap, denk niet na (mindfulness)
en huil, jank vooral regelmatig en intens.
En dan is de bus aangekomen bij het busstation.
Ik stap uit nadat ik uitgecheckt heb. (Ook in mijn
dromen check ik tegenwoordig uit!) Wie wacht me
hier bij deze inderdaad schitterende halte op? Ik
herken onmiddellijk het gezicht van de man uit de
brochure In de bus. Het is George van Heukelom,
gedeputeerde van de Provincie Zeeland. 'Heeft
u het gemerkt?', vraagt hij op enthousiaste toon.
'Nee', antwoord ik naar waarheid. 'We constateren
dat het steeds beter gaat met het openbaar vervoer
in Zeeland', zegt George. 'Heeft u het over de
waterflesjes of over de steeds fraaiere bushaltes?'
'Nee, nee, de reizigers waarderen het Zeeuwse OV
met gemiddeld een 7,4. Dat is een mooi cijfer.'
'Die enquête is zeker op het kerkhof gehouden',
poneer ik. 'Maar wat vindt u van onze afnemende
tolerantie? Bent u het met Simon Schama eens dat
nine-eleven een keerpunt heeft betekend? Om maar
te zwijgen over die fnuikende cirkel van onmacht:
de terreur in onze steden. Buurtbewoners zijn bang
van de onaantastbaren, de Marokkaanse en Antil
liaanse bendes. Moet men daar ook waterflesjes uit
delen?' 'Sorry', zegt George. 'Ik zie daar een oude
kennis.' En weg is hij. Ik blijf met veel twijfels ach
ter. En bedenk dat ik de vitale antwoorden op mijn
vragen over mannelijke baarden en vrouwelijke
baardjes nog niet gevonden heb.
20 Zeeuws Tijdschrift 2012 1-2
