van Valentijn Byvanck het roer drastisch omgegooid,
en Marjan Ruiter gaat in die lijn verder. Van een
traditioneel streekmuseum is het geworden tot een
museum van deze tijd met een uitgesproken profiel.
Niet langer gericht op het passief conserveren van
een voltooid verleden tijd, niet exclusief gefocust op
het vertellen van het historische verhaal, en zeker
niet bedoeld om exclusief nostalgie en weemoed te
voeden. Het museum wil uitdrukkelijk een museum
van vandaag zijn dat het verleden naar de actualiteit
toe haalt om te laten zien wat het wellicht ook in de
toekomst kan betekenen. Vandaag is al geschiedenis.
Het is de uitgesproken ambitie om via tentoonstellin
gen en manifestaties inhoudelijk de binding duidelijk
te maken met de tijd en met de (Zeeuwse) wereld
waarin het museum bestaat. Daar hoort zeker bij dat
het zich richt op een jonger publiek en dat het zich
durft te bewegen buiten de gebaande paden. En boven
alles dat de exposities en andere activiteiten gericht
zijn op het kijken, veel meer dan op het vertellen van
een canoniek verhaal.
Het project Eilanden is een voorbeeld van die
andere benadering. Ter gelegenheid van het 50-jarig
bestaan nodigt het museum inwoners en bezoekers
uit om met een camera vast te leggen wat ze graag
willen bewaren uit de wereld van nu. Dat levert een
verzameling filmmateriaal op, een visueel archief, dat
de ontwikkelingen zichtbaar maakt in de huidige cul
tuur. Het zijn de herinneringen van de toekomst, de
virtuele stijlkamers van morgen. De filmpjes kunnen
geüpload worden op internet (www.eilanden.net). Vier
filmmakers gaan van het ingezonden materiaal films
en documentaires maken die tijdens het festival Film
by the Sea in het najaar van 2013 gepresenteerd zullen
worden. Op die manier hoopt het Zeeuws Museum
vooral ook jonge mensen nog actiever te betrekken bij
zijn activiteiten. In 2010 werd het museum in totaal
door bijna 40.000 mensen bezocht, waarvan onge
veer 20 procent onder de 18 jaar.
In de geest van Broodthaers
Het museum beheert ook een collectie beeldende
kunst. Die beslaat zo'n 1.800 stuks, waarvan er 1.600
eigendom zijn van de provincie. Een deel daarvan
hangt en staat in het provinciehuis. Het museum zelf
bezit zo'n 200 kunstwerken. Een relatief klein deel
dus op een totaal van 30.000 objecten. Marjan Ruiter:
'De beeldende kunst is niet onze kerntaak. Wij maken
dan ook geen kunsttentoonstellingen. Wat we wel
doen is onze kunstenaars "gebruiken" om onze collec
tie te ontsluiten.'
Hoe dat ontsluiten vorm kan krijgen, wordt vol
gend jaar zichtbaar in het project Verzameld Werk,
eveneens in het kader van het jubileum. Uitgangspunt
hierbij is het bezoek dat de Belgische conceptuele
kunstenaar Marcel Broodthaers in 1970 bracht aan het
Zeeuws Museum, op uitnodiging van de eerste direc
teur Piet van Daalen. Broodthaers werkte aan een ima
ginair museum; met ready mades, onder andere kisten
die een museum gebruikt om kunstwerken te vervoe
ren, stelde hij de betekenis van het museum in Frage
en daarmee ook van het begrip kunst. Van Daalen
vroeg hem om objecten uit de museumcollectie te
verbinden met diens fictieve Musée d'Art Moderne.
Geheel in de conceptuele traditie was dat louter een
idee. Maar het idee om kritisch over de functie van een
museum te reflecteren is nog steeds actueel.
Vandaar dat het Zeeuws Museum die lijn doortrekt
en drie kunstenaars heeft gevraagd om in de geest van
Broodthaers met andere ogen naar het museum en
zijn collectie te kijken onder de naam Verzameld Werk
(Section Folkorique). Frank Kooien doet dat door video
filmpjes te maken van alledaagse fenomenen die hij
in zijn atelier heeft nagebootst. Tezamen vormen ze
een virtuele collectie waarbinnen het onderscheid tus
sen materieel en immaterieel vervaagt. De Mexicaanse
kunstenaar Mariana Castillo Deball onderzoekt de
manier waarop de collectie geclassificeerd is. Ze heeft
een sculptuur gemaakt die bestaat uit een gigantische
dwarsdoorsnede van de museumcollectie waarbij de
geijkte manier van ordenen volkomen doorbroken
is. James Beckett ten slotte maakt een opstelling van
objecten uit de collectie, kopieën en beelden uit een
sf-film. Die combinatie negeert de tamelijk kunstma
tige scheiding tussen verleden, heden en toekomst.
Marjan Ruiter: 'Met dit project willen wij het concept
museum dat al 250 jaar bestaat tegen het licht hou
den. Het stelt voor ons actuele vragen over het feno
meen museum. Zo sluit het naadloos aan bij onze
ambitie om de collectie te ontsluiten en de lijn vanuit
het verleden naar de toekomst door te trekken.'
Roep om samenwerking
Het Zeeuws Museum is zichtbaar trots op wat het
aan beeldende kunst in de collectie heeft. In het
boekje Topstukken pronkt het althans met schilderijen
8 Zeeuws Tijdschrift 2012 1-2
