Carnaval in Sas van Gent
gemaakt. Deze collectieve redzaamheid is van wezen
lijk belang voor de leefbaarheid van wijken en dorpen.
Dat geldt ook voor wijken en kernen waar het samen
spel tussen de inwoners, de wijk- of dorpsraad en de
gemeente goed gaat.
Rijke grotere kernen en wijken met een stabiele
en, wat betreft leeftijd, gemêleerde bevolkingssa
menstelling die de afgelopen jaren niet zijn gedaald
in inwoneraantal, worden door hun inwoners als de
meer leefbare kernen ervaren. Voor de leefbaarheid
van wijken en kernen is vooral het sociaal-economisch
kapitaal dat aanwezig is cruciaal, die met een lage
omgevingswaarde (lage gemiddelde woningwaarde en
veel inwoners met lage inkomens) worden als bedui
dend minder leefbaar ervaren.
Kernen in de buurt van industrieën hebben een
duidelijk benedengemiddeld leefbaarheidsniveau,
terwijl kernen waar de recreatie dominant is juist als
bovengemiddeld leefbaar worden ervaren. Bevolkings-
krimp in kernen en wijken is een bedreiging voor
de leefbaarheid. Deze krimp geeft het gevoel dat de
omgeving in een neerwaartse spiraal zit. De omge
vingswaarde komt door een slechte woningmarkt
onder druk te staan. Kernen die gelegen zijn bij de
grote industriegebieden van Zeeland zijn hierbij het
meest kwetsbaar.
woonplek te kiezen die bij je past. Vrouwen zijn iets
positiever over de leefbaarheid dan mannen. Jongeren
zijn minder positief over de leefbaarheid dan ouderen.
De interactie met anderen in je omgeving speelt
een cruciale rol in de beleving van leefbaarheid. Heel
belangrijk is de aansluiting die je hebt met buren en
medebewoners. Eenzaamheid is een vijand van leef
baarheid. Wijken en kernen met veel eenzame inwo
ners worden als minder leefbaar ervaren. Het hebben
van familie, vrienden of geloofsgenoten in je omge
ving draagt in belangrijke mate bij aan een gevoel van
leefbaarheid.
Het collectieve gevoel trots te zijn op je wijk of
kern, er duidelijke binding mee hebben en je ervoor
inzetten verhoogt de ervaren leefbaarheid. Een veilige
en schone omgeving zonder overlast wordt als meer
leefbaar ervaren. Maar vooral ook het vertrouwen dat
medebewoners ingrijpen als daar inbreuk op wordt
Leefbaarheidsbeleid
De demografische ontwikkelingen van verdere ver
grijzing, ontgroening en krimp die de bestaande
voorzieningen sterk onder druk zetten maken leef
baarheidsbeleid urgent. De diverse onderzoeken naar
de leefbaarheid maken duidelijk dat het voeren van
een toekomstbestendig en breed gedragen leefbaar
heidsbeleid in een provincie als Zeeland, maar ook
elders in het Randland, de schaal van kernen te boven
gaat. Het gaat voor een belangrijk deel ook de schaal
van gemeenten te boven. Denk bijvoorbeeld aan hoger
onderwijs, ziekenhuiszorg en openbaar vervoer. Dit
betekent dat in de spanning van wat lokaal kan en
regionaal moet de inwoners, organisaties én bestuur
ders elkaar dienen te verstaan. Er is perspectief nodig
voor een goed woon-, werk- en vestigingsklimaat.
Een geannoteerde versie van dit artikel is bij SCOOP verkrijgbaar.
25 Zeeuws Tijdschrift 2012 3-4
