vragen die nergens op slaan - wat is je lievelings
kleur? Vanuit een makkelijk begin ga je dan steeds
een stap verder. Als ze op hun gemak zijn zie je ze
groeien. Je moet voldoende uitdaging bieden, prik
kelen, op hun niveau. Hoe je ze benadert is het hele
punt. Vaak zijn jongeren een moetje, net zoals oude
ren. "Oh ja, we vragen er ook nog wat scholieren bij."
Je hebt een relatie nodig en als je die niet onderhoudt
kun je niet zomaar zeggen: "hé, kom eens meedoen".
Je kunt geen blik jongeren opentrekken. Je moet men
sen eerst binden, zelf laten zien wat er te winnen valt.'
Niet lukraak iets roepen
Hanneke: 'De wijkaanpak heeft een ander karakter
dan het debatteren op scholen. Discussie en organi
satie gaan samen: wat willen jullie nou dat er gebeurt
in de wijk? En daar gaan we dan mee aan de slag, met
beleidsmedewerkers, jongerenwerkers en docenten.
En die spreken elkaar gelukkig dan ook weer eens.
Raar maar waar, de werelden van de professionals
zijn vaak net zo gesegregeerd als die van de jongeren:
vmbo-vwo, stad-platteland, zwart-wit, Westers-Oos-
ters... Je zet mensen bij elkaar die elkaar normaal niet
ontmoeten.'
Elly: 'En dat is heel belangrijk, vooral nu alles
onder leefbaarheid moet vallen. Het woordje welzijn
is namelijk niet meer in de mode. Leefbaarheid heeft
te maken met emancipatie en participatie, gelijke
rechten, over schotten heenkijken. Onbekend maakt
echt onbemind.'
Hanneke: 'Het goede van Idebate is dat beleids
makers direct betrokken worden. We briefen ze ook
van tevoren: je krijgt een groep jongeren, die gaan
dingen zeggen. Luister ook naar ze, neem ze serieus.
Gebruik hun inzichten en ga met ze in gesprek. Het
gaat er anders aan toe dan in de politiek, die debatten
zijn vaak een slecht voorbeeld. Door elkaar spreken,
betogen afkappen om zelf te scoren. Maar het allerbe
langrijkste van debatteren is niet praten maar luiste
ren. Tijdens trainingen leer je dat. Je kunt niet lukraak
iets roepen, het gaat niet om jouw meninkje. Plus: je
moet ook weieens iets verdedigen waar je misschien
helemaal niet voor bent.'
Elly: 'Dat zou iedereen eigenlijk elke week eens
moeten doen, als persoonlijkheidsgymnastiek. Een
standpunt onderzoeken dat niet het jouwe is, in
andermans schoenen staan. Zodat je leert dat er altijd
voors en tegens zijn.'
Voetbalouders en wethouders
Elly: 'Amsterdam - Rotterdam - Zeeland, dat is het rijtje
van IDEA'S Debat in de Buurt. Stad versus platteland.
Hier in onze provincie knuffelen we de paar jonge
ren die we hebben bijna dood, maar toch zijn er veel
dezelfde problemen. Je zal nu toch maar jong zijn: geen
uitzicht op een vaste baan of een betaalbaar huis, je stu
diemogelijkheden op de tocht... De jeugd moet alles zelf
creëren en tot hun zeventigste blijven werken.'
Hanneke: 'Idebate geeft concreet invulling aan die
benodigde zelfredzaamheid. Het geeft ze de juiste
gereedschappen, maar ze moeten zelf aan de slag.
Daarom zijn ze ook gemotiveerd: het is niet van
bovenaf opgelegd, je maakt ze zelf verantwoordelijk.
Geef ze een plaats en een tijd, zorg voor de coördina
tie en de contacten, de rest moeten ze zelf doen. En
ja, ze komen niet altijd, daar moet je realistisch in
zijn. Het draait ook niet om het beheersen van perfec
te debattechnieken, maar dat jongeren leren om hun
mening te uiten op een positieve manier.'
Elly: 'En die zelfredzaamheid wordt steeds belang
rijker, we moeten allemaal meer verantwoordelijkheid
nemen voor de buurt en voor de medemens. Vangnet
ten op kleinschaliger niveau. Want de grote structuren
werken niet, dat hebben we gezien. Mensen voelen
zich niet veilig, kosten zijn torenhoog en extra geld
bestaat niet meer. Alles staat of valt met het voorbeeld
dat je geeft, als leerkracht, voetbaltrainer en ouder
langs de lijn.'
Hanneke: 'Dat de debataanpak werkt bleek op een
school in Terneuzen, waar jongeren én docenten een
debattraining hebben gevolgd. Zij gaan door, want
bij scholieren tussen de 13 en 15 jaar nam het aantal
geweldsincidenten met de helft af. In plaats van erop
los te slaan gingen de scholieren steeds vaker probe
ren om conflicten op verbale wijze op te lossen. Dis
cussies voeren waar ook echt iets uitkomt...'
Elly: 'Daar kunnen veel voetbalouders en wethou
ders nog iets van leren.'
De SCOOP-debatmethode werpt duidelijk vruch
ten af. Het kanaliseert agressie en maakt jongeren
klaar voor de steeds complexere wereld waar zij nog
lang in zullen moeten leven.
40 Zeeuws Tijdschrift 2012 3-4
