Vorig jaar stond in het Zeeuws Tijdschrift (6i (2011) 3/4, p.45) een artikel over de van origine Zeeuwse kun
stenaar Ben Joppe (1915-2007). Hij raakte in zijn geboorteprovincie in de vergetelheid maar vorig jaar trok
een tentoonstelling in de Zeeuwse Bibliotheek veel belangstelling. Vooral in Japan is hij een van de bekendste
Nederlanders van de twintigste eeuw mede vanwege zijn contacten met de beroemdste Japanse houtsnijder
Shiko Munukata (1903-1975).
Joppe was een veelzijdig man die al vanaf de jaren
vijftig als vormgever bij Philips in Japan werkte. Hij
werd vanwege zijn grote kennis van Japan in 1967
door premier J.M.L.T. Cals gevraagd de organisa
tie en leiding van het Nederlandse paviljoen op de
wereldtentoonstelling van Osaka op zich te nemen.
Dat werd een groot succes. Tien jaar eerder won hij al
een prestigieuze Japanse prijs met een houtsnede van
zijn hand. Het Parool schreef er toen over: 'In novem
ber 1957 zond Ben Joppe na een halfjaar te hebben
geëxperimenteerd, enkele werken in. Hij begreep
er zelf niets van, maar heel cultureel Japan was het
erover eens: dit verdiende de hoogste onderscheiding.
Dat betekende het begin van de publiciteit om Ben
Joppe, die door journalisten en televisiecamera's werd
bestormd.'
Ook in de grootste Japanse dagbladen, zoals de
Asaki Shimbun en The Japan Times werd aandacht aan
hem geschonken. De journalisten trokken parallel
len met Vincent van Gogh die net als Joppe een groot
bewonderaar was van de Japanse houtsnede. Dit alles
leidde ertoe dat hij samen met Munukata exposeerde
die de voorman was van een vernieuwende expres
sionistische vorm van houtsnijkunst. Munukata kreeg
voor zijn werk de hoogste Japanse cultuuronderschei
ding en hij won met zijn houtsnijkunst eerste prijzen
op de biënnales van Venetië en Sao Paulo.
Hoe komt werk van deze kunstenaar op een vei
ling van het Zeeuws Veilinghuis terecht? Naast veel
Zeeuwse kunst heeft het zich de laatste jaren toege
legd op schilderkunst uit de koloniale tijd, met name
Nederlands-Indië. In de speurtocht naar werken uit
die tijd, kruiste mijn pad zich met dat van Ben Joppe.
Die was op zijn beurt bevriend met Rudolf Bonnet,
een van de belangrijkste Nederlandse kunstenaars die
in Indonesië werkten. Geruchten gingen dat Joppe
werk van Bonnet in zijn bezit had. Ik verifieerde dat
bij familie en het bleek te kloppen. Ook in Joppes
nalatenschap zat werk van Munukata. De twee in dit
artikel afgebeelde werken zijn tijdens de veiling van 5
en 6 juni 2012 verkocht. Belangstelling was er vooral
uit de Verenigde Staten.
In deze column zal ik in de toekomst vooral opval
lend Zeeuws werk dat bij het Zeeuws Veilinghuis aan
geboden wordt onder de aandacht van de lezers van
het Zeeuws Tijdschrift brengen. De Zeeuwse connectie
met de wereld overzee zal daar zeker in blijven opdui
ken want die is door de eeuwen heen sterk geweest.
(linkerpagina) Shiko Munukata, 'Zonder titel', gesigneerd en gedateerd 1957, zwarte inkt en aquarel op Japans papier, afm. 27 x 24
cm. Hamerprijs 8.500,-; (linksboven) Shiko Munukata, zwarte inkt aquarel op papieren waaier, afm. 27,5 x 44.5 cm. Hamerprijs
1.500,-; (rechtsboven) Ontmoeting van Ben Joppe en Shiko Munukata in Osaka in 1957
51 Zeeuws Tijdschrift 2012 3-4