ALS EEN MENSELIJKE HUID
Daan Roosegaarde
Wat is architectuur? Lotus 7.0, de bijdrage van Daan
Roosegaarde aan Fafade 2012, zou men kunnen
opvatten als een mogelijk antwoord op de vraag
naar het wezen van de architectuur, opgevat als
een bebouwde omgeving die de mens beschutting
biedt. Was architectuur in de opvatting van de klas
sieke auteur Vitruvius een organisch verband van de
gelijkwaardige principes nuttigheid, schoonheid en
stevigheid, in de eigentijdse architectuur is daar in elk
geval ook een fysieke kwaliteit bij gekomen. Architec
tuur moet als een huid gegoten zitten. Als een huid
die zich tegelijkertijd opent en afsluit, die binnen- en
buitenwereld op een dynamische manier verenigt. Dat
is het gebied van de menselijke maat en precies daar
zoekt Daan Roosegaarde een antwoord op de vraag
wat architectuur is.
De wand van vier meter lang, twee meter hoog en
een halve meter breed bestaat uit ruiten die elk kruis
vormig zijn opgedeeld in vier vlakken, als punten van
een taart, als facetten van een diamant. De puntvormi
ge vlakken zijn gemaakt van een door Roosegaarde zelf
ontwikkeld, flexibel materiaal, dat op het niveau van de
micromillimeter opgebouwd is uit lagen die het vermo
gen hebben te reageren op warmte. Als een menselijke
hand dicht langs de wand beweegt, krullen de punten
lenig om. De menselijke warmte laat de wand open
gaan en vervolgens een licht gloeien dat achter het
folie verborgen zit. En als de warmtebron verdwenen
is, sluiten de ruiten weer net zo soepel en dooft het
licht. Een wand van folie als de poriën van de huid.
Dat de wand een curve is, heeft alles te maken
met de menselijke maat. Want anders dan een rechte
muur die alleen maar een grens trekt door de ruimte,
die in tweeën deelt en juist niet verbindt, definieert
de curve de verhouding van de mens tot de ruimte.
Niets menselijker dan een ronding. Want een curve
deelt niet alleen, maar verbindt ook en omsluit, roept
althans die suggestie op. Wie de kromme lijn van
Lotus in gedachte helemaal doortrekt, komt aan de
perfecte ronding die zich om de mens heen sluit. De
cirkel is de volmaakte vorm waarin begin en einde
aan elkaar raken en die zo de schepping verbeeldt
waartoe de mens zich verhoudt. Maar de volledige rea
lisatie van de cirkel is niet noodzakelijk om dat idee
van menselijke maat op te roepen, het idee op zichzelf
volstaat al. Daarom kan Lotus 7.0 zich beperken tot de
curve. Zoals de koepel van het Pantheon in Rome een
halve bol is die als vorm krachtig genoeg is om het
volledige beeld van de ronding op te roepen, het sym
bool van de mens en zijn wereld.
Roosegaarde werkt op het snijvlak van beeldende
kunst, architectuur en technologie. Hij verbindt op
een onorthodoxe manier disciplines om nieuwe ant
woorden te vinden voor een wereld in verandering,
voor de stad van morgen.
Lotus 7.0 is zo'n antwoord. Het is een prototype
voor architectuur die oude grenzen verlegt. Deze
wand scheidt niet maar verbindt. Door de fysieke
reactie van het materiaal wordt de wand een vloeiend
overgangsgebied tussen binnen en buiten. Zoals ook
een fafade dat is.
De wand van Daan Roosegaarde is als een lotus
bloem die leeft van warmte, die opengaat als de ener
gie er is en die zich weer sluit als de koude nacht dat
vraagt. Een metafoor voor wat we menselijkerwijs van
de architectuur verwachten.
www.studioroosegaarde.net
38