OP DE GOLF VAN DE VERBEELDING
Tamara Dees
Middelburg aan zee? Dat is in het verre verleden
inderdaad het geval geweest, maar in de werkelijkheid
van vandaag rest Middelburg slechts de herinnering.
Voor even wil beeldend kunstenaar Tamara Dees die
herinnering tot leven wekken en Middelburg binnen
halen. In het water van de doodlopende Herengracht
laat ze een golf over het normaal zo stille water rol
len. Een solitaire golf die voortrolt, en die na verloop
van tijd door een andere wordt opgevolgd. De golf is
bij uitstek het symbool van de zee, die je kunt zien en
voelen. De golf geeft de eindeloosheid van het water
een gezicht dat iedereen kent, dat voortdurend wisselt
van vorm en van aantrekkelijkheid. Want juist in de
golf zijn plezier en gevaar onscheidbaar verbonden.
Met haar golf haalt Tamara Dees de idee van de zee
binnen de muren van Middelburg.
Voor haar is de golf geen vreemdeling. Haar beel
dend werk heeft altijd met het water te maken. Het is
haar taal. In videofilms uit 2009 brengt ze het ritme
van de veerboot in beeld die de oevers verbindt die
door het water gescheiden zijn. Omdat een veerboot
altijd weer vertrekt op precies hetzelfde punt waar hij
is afgemeerd, en aanlegt waar hij ooit vertrokken is,
ontstaat er een cirkelbeweging die nooit lijkt te kun
nen eindigen. Zoals een golf die altijd maar doorgaat.
Een van haar inspiratiebronnen is de kunsthistorisch
belangrijke houtsnede The Great Wave van de Japan
ner Hokusai, gemaakt rond 1830. Zijn golf lijkt zich
als een reus te verheffen uit de Japanse zee om zich
met volle overgave op drie roeiboten te storten die aan
hun lot niet meer kunnen ontkomen. De berg Fuji in
de verte verbeeldt de onbereikbare veiligheid. In een
installatie uit 2010 heeft Tamara Dees drie geabstra
heerde roeiboten op ware grootte gemaakt en die in
dezelfde positie opgehangen zoals ze op de prent van
Hokusai voorkomen, maar dan zonder de golf. De
bijna verticale positie van een van de boten volstaat
om de idee van de dreigende grote golf op te roepen.
Op een vergelijkbare manier roept deze golf in
de Herengracht het beeld op van de zee, en van een
voltooid verleden tijd. Want ooit was de nu afgesloten
Herengracht een doorgaande verbinding en herinnert
de golf aan de golfbewegingen van de langsvarende
boten. Zo authentiek die golfjes toen waren, zo onecht
is deze golf. Tamara Dees heeft hem dusdanig gemaakt
dat hij een hoogte kan bereiken van ongeveer 15 cm en
doorloopt over 250 meter zodat hij gezien en beleefd
kan worden. Een golf waarover men praat en aldus een
verhaal wordt. Pas als de golf helemaal uitgerold is en
zijn kracht verloren heeft, komt er een nieuwe. De tijd
ertussenin is het wachten op iets wat altijd weer komt
en als vanzelfsprekend weer verdwijnt.
Zo heeft Tamara Dees met haar Soliton, zoals de
golf heet, de grens overschreden van wat kan en niet
kan, van echt en onecht. Want de zee in Middelburg,
dat kan alleen nog in onze verbeelding bestaan.
www.tamaradees.nl
59