Podio del Mondo per I'Arte (voorheen Graanbeurs) van Marinus Boezem
deel uit van de werkelijkheid van de stad. Dat maakt
het concept stad tot een fluïde begrip, juist omdat de
stad onbegrensd is en in voortdurende staat van ver
andering verkeert, ook al zien we die niet. Naast de
fysieke stad van vandaag, de stad waarin gewerkt en
geleefd wordt, is er immers ook de immateriële stad.
Daartoe behoort de stad die alleen nog in de herin
nering bestaat zoals het Middelburg dat verdwenen
is door sloop, vernietiging en herbouw. Er is ook het
nooit gebouwde Middelburg dat alleen op de tekenta
fel heeft bestaan en archief is geworden. En er is het
gedroomde Middelburg dat in de verbeelding bestaat
van individuen die de mogelijkheden van de stad zien,
zoals stedenbouwkundigen en kunstenaars. Dat is het
conceptuele Middelburg, een stad als een verzameling
van ideeën die voeding geven aan de werkelijkheid
van alledag.
Het Podio del Mondo per l'Arte is daar een voor
beeld van. In 1976 eigende beeldend kunstenaar
Marinus Boezem uit Middelburg zich de ruimte toe
onder de voormalige Graanbeurs op het Damplein als
een internationaal podium voor conceptuele kunst.
In de loop van vijftien jaar brachten allerlei kunste
naars in het plaveisel inscripties aan die de weergave
zijn van ideeën. Zo wordt een verbeelding op gang
gebracht die de mentale ruimte die een stad ook is,
eindeloos vergroot. Middelburg staat daar open voor,
getuige ook de manifestaties van beeldende kunst en
experimentele muziek die hier de afgelopen decen
nia hebben plaatsgevonden. Onder de naam Forum
werd tussen 1977 en 1987 een keur aan internationaal
belangrijke kunstenaars naar Middelburg gehaald
waar ze de ruimte kregen voor installaties, performan
ces, concerten, lezingen etc. Er is de Vleeshal waar
veel belangrijke kunstenaars in het begin van hun car
rière geëxposeerd hebben en daarmee Middelburg op
de internationale kaart hebben gezet.
In Middelburg is een traditie ontstaan om ruim
baan te geven aan de kunst en ontvankelijk te zijn
voor de ideeën en de reflectie die de kunst met zich
meebrengt. In die traditie treedt Fa£ade 2012 dat de
stad zelf tot onderwerp van bespiegeling maakt, de
stad als een verzameling werkelijkheden die maar ten
dele zichtbaar zijn.
De genius loei
Wat zich achter de complexe fa£ade van de stad
afspeelt, is wat de Klassieken de genius loei noemen,
de beschermende geest van een plek. Het is die geest
die levend moet blijven wil de stad echt authentiek
zijn. De veertien kunstenaars die geselecteerd zijn
door Thom Schaar, coördinator beeldende kunst,
in samenspraak met Kathrin Ginsberg, dircteur
CBK Zeeland, hebben in hun zoektocht naar het
authentieke Middelburg de stad denkbeeldig in de
hand genomen, uiteen gerafeld, bekeken en over
dacht. Dat heeft veertien installaties opgeleverd,
verspreid over de stad, die iets zichtbaar maken van
de binnenkant van de stad. Dat is de metafysische
werkelijkheid die onzichtbaar schuilgaat achter de
fa£ade. En zoals de fa£ade niet kan bestaan zonder
het gebouw erachter, zo kan de stad van nu niet leven
zonder kennis van en reflectie op de wereld achter de
dingen. Dat is de genius loei die Middelburg in organi
sche samenhang met de zichtbare buitenkant echt tot
een authentieke stad maakt. Immers, als de waarheid
alleen in de fa£ade gelegen is, dan is niets wat het is
en is alles wat het lijkt.
9
