EIGEN
BEH
EER
DIY
tekst Marloes Matthijssen
Meer dan één derde van alle inzendingen voor de
Zeeuwse Boekenprijs 2012 is zelf uitgegeven." In
eigen beheer of via uitgevers die werken volgens
het pod-principe, printing on demand (en dus niet:
publishing on demand). Opvallend veel schrijvers
kozen voor deze methodes, vergeleken met het
handjevol uit vorige edities. Eigen beheerboeken
zagen er een aantal jaar geleden vaak ontoonbaar
uit: lelijke omslag, merkwaardige bladspiegel en vol
met spelfouten. Maar dankzij nieuwe technieken
zijn ze 'niet meer van echt te onderscheiden', zoals
ik las op het internetforum Schrijven Online. 'Echt'
is dan een boek dat uitgegeven is via de reguliere
uitgeverij. Voorheen de belangrijkste poort tot het
boekenwereld. Maar is het hek eromheen niet allang
verdwenen?
De Celestijnse Belofte, Sonja Bakkers dieetboeken
en de pornografische damesroman Vijftig Tinten Grijs.
Alle drie bestsellers, alle drie in eigen beheer uitge
bracht omdat uitgevers er geen brood in zagen. Eigen
beheer betekent alles zelf doen: beslissingen over
opmaak en omslag, oplage en verkoop. In 1993 wilde
James Redfield, schrijver van De Celestijnse Belofte,
geen jaar wachten op publicatie bij een reguliere
uitgeverij. Hij liet drieduizend exemplaren drukken,
gaf de helft weg en verkocht de rest vanuit de ach
terbak van zijn auto. Een jaar later stond de teller op
honderdduizend verkochte boeken (en inmiddels ver
boven de twee miljoen).
In eigen beheer uitgeven kan dus zeer lucratief
zijn, al bestaan er vele mengvormen en contracten. Het
idee de winst te mogen houden is een schril contrast
met de gebruikelijke tien procent royalties die je krijgt
van de reguliere uitgever. En daar moet je je eerst suc
cesvol in de kijker hebben gespeeld, opvallen tussen
de torenhoge stapels van papieren dromen. Schrijfster
Fiona Hack, twee keer in de lijst van de Boekenprijs
vertegenwoordigd (kinderboek Onrust in het bos en
reisgids Ik lees Zeeland): 'Bij reguliere uitgeverijen je
boek onderbrengen is bijna niet te doen. Uit duizenden
manuscripten lukt het slechts enkele tientallen nieuwe
schrijvers hun boek uit te brengen. Dat is echt heel
weinig. Ik kan me voorstellen dat je na de zoveelste
afwijzing zelf gaat uitgeven.' Hack geeft uit bij Free
Musketeers en is zelf een eigen webwinkel/uitgeverij
begonnen. 'Ik vond dat er qua royalties veel te weinig
overbleef voor mij als auteur. Promotie maken kan ik
zelf ook. Via eigen beheer kan ik mijn dromen volgen:
samenwerken met mensen van mijn eigen keuze en je
boeken laten vertalen in bijvoorbeeld het Engels.'
Meer controle was ook belangrijk voor Alexandra
Markusse, uitvaartverzorgster en auteur van Uit
vaardig. Het boek ontstond naar aanleiding van haar
tienjarig jubileum. 'Mensen vroegen steeds maar weer
waarom ik dit werk deed, hoe ik het beleefde. Ik wilde
mijn eigen beslissingen kunnen maken over stijl,
vormgeving en opmaak. Omdat ik de touwtjes graag
zelf in handen heb, maar ook uit respect voor de men-
22 Zeeuws Tijdschrift 2012 7-8
