Zeehelden
Tobias van Gent en Ruud Paesie (red.) behandelen in
Zeeuwse zeehelden uit de zestiende en zeventiende eeuw
(den Boer de Ruiter, 2012) het maritiem-militaire
aspect van de 'echte' Gouden Eeuw; een periode waar
in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
inclusief Zeeland bijna voortdurend in oorlog was met
andere Europese mogendheden; een belangrijk deel
van deze strijd, vooral gedurende de drie oorlogen
tegen Engeland in de zeventiende eeuw, speelde zich
af op zee. Behalve de Vlissinger Michiel Adriaanszoon
de Ruyter bracht Zeeland tal van andere zeehelden
voort: de Banckerts, de Evertsens en vele anderen. De
auteurs Van Gent, Paesie, Doeke Roos, Jaap Bruijn
en Johan Francke belichten op publieksvriendelijke
wijze de bekende Zeeuwse zeehelden, maar ook min
der fel schijnende sterren als Justinus van Nassau,
Marinus Hollaer en Carel van de Putte. Het boek is
mooi geïllustreerd; ook werken van de hedendaagse,
traditioneel werkende Vlissingse zeeschilder Jan de
Quelery ontbreken niet. Bruijn, emeritus hoogleraar
zeegeschiedenis in Leiden, leidt het geheel in met
een bijdrage over de marine in Zeeland tussen 1572
(Opstand tegen Spanje) en 1713 (Spaanse Successie
oorlog). 'Kloecke en gevreesde Zeemannen' te over
in dit boek, maar wordt het langzamerhand niet eens
tijd voor een uitgave over de al even boeiende mid
deleeuwse maritieme geschiedenis van Zeeland? Een
boek over de Slag bij Sluis in 1340, de Jonker Fransen
Oorlog, de Slag op de Gouwe in 1304, de kaperoorlog
tegen de Wendische steden en intrigerende, zij het
wat schimmige figuren als de dertiende-eeuwse kaper
Judas van Zierikzee?
De zeer leesbare, hier en daar wat 'onwaarschijn
lijke' historische jeugdroman Een kaart van Berbice.
Piraten op de Wilde Kust (PMA Publishers, 2012) van
John Brosens duikt in de maritieme historie van 'de
West', met een spannend verhaal over Simon Grades,
leerling-kaartenmaker bij Arent Roggeveen, de broer
van de ontdekkingsreiziger Jacob Roggeveen die later
het Paaseiland zal ontdekken. Brosens begeeft zich op
het politiek-correcte pad met enige typisch hedendaag
se kritiek op het functioneren van de VOC en WIC,
de slavenhandel en dergelijke. Jacob Roggeveen zelf is
het onderwerp van Naar het aards paradijs. Het ruste
loze leven van Jacob Roggeveen, ontdekker van Paaseiland
(1659-1729). Verwante stof komt aan de orde in Voor
zilver en Zeeuws belang. De rampzalige Zuidzee-expeditie
Kaartje uit Een kaart van Berbice door John Brosens.
van de Middelburgse Commercie Compagnie, 1724-1727,
bezorgd en van een uitgebreide inleiding voorzien
door - alweer - Ruud Paesie. Beide boeken worden
hieronder besproken door Jaap de Moor.
Zeeuwse expeditie naar de Stille Oceaan
Roelof van Gelder, Naar het aards paradijs. Het ruste
loze leven van Jacob Roggeveen, ontdekker van Paaseiland
(1659-1729), Amsterdam: Uitgeverij Balans, 2012,
ISBN 978 94 600 3573 9. 29,95.
Voor zilver en Zeeuws belang. De rampzalige Zuidzee-
expeditie van de Middelburgse Commercie Compagnie,
1724-1727, bezorgd en ingeleid door Ruud Paesie,
Zutphen, Walburg Pers, 2012, ISBN 978 90 5730 845 1.
29,50. Werken uitgegeven door De Iinschoten-
Vereeniging, CXI.
De historicus en journalist Van Gelder heeft, lijkt het,
een voorkeur voor figuren die langs een omweg hun
levensdoel bereiken. Tien jaar geleden kwam hij met
51 Zeeuws Tijdschrift 2013 1-2