DE DUIZELINGWEKKENDE
SCHOONHEID
VAN HET LICHT
tekst Francisca van Vloten
'Het is buiten zoo mooi van kleur, kleur, kleur en zon.
Je wordt bedwelmd. De rust is hier onzegbaar. Je
innerlijk schoon houdt je zoo bezig en buiten strijdjt]
de zon met al de herfst koeleuren Een eeuw gele
den, in de herfst van 1908, schreef de Nederlandse
kunstenaar Jan Toorop deze ontboezeming over Dom
burg aan een vriend in Amsterdam.
Het voormalige eiland Walcheren was in die dagen
nog volledig door water omringd, hetgeen een belang
rijke rol speelt bij de reflectie van het zonlicht, zoals
een relatief hoog zoutgehalte van de lucht het licht
bijna transparant kan maken - de schittering daarvan
over vlak, open land is duizelingwekkend en heeft van
oudsher kunstenaars geïnspireerd.
Geboorte van het Zeeuws licht
Het Hollands Licht gaat terug tot de zeventiende eeuw,
de tijd van Spinoza en Christiaan Huygens, van de
grote ontdekkingen op het gebied van licht en waar
neming en van de schilders die daarmee begonnen
te werken. Het licht in Zeeland viel toen nog onder
het Hollands licht. Vaak werd de omgeving in de des
betreffende schilderijen voorzien van historische of
mythologische stoffages, waarbij het licht metaforisch
werd gebruikt om een mystieke of heilige sfeer te
scheppen. Pas toen de kunstenaars naar buiten gingen
om te schilderen, werd het Zeeuws Licht geboren. In
Domburg ontwikkelden Jan Toorop en Piet Mondriaan
zich tot voormannen van het Nederlandse luminisme,
dat zijn basis had in de moderne Lranse kunststro
mingen. Het pointillisme en het divisionisme leken bij
uitstek geschikt om de wonderbaarlijk samengestelde
lichtval over het eiland weer te geven.
De kunstenaarskolonie als fenomeen ontstond in
de eerste helft van de negentiende eeuw. De kunste
naars, in het bijzonder de schilders, begonnen naar
28 Zeeuws Tijdschrift 2013 3-4
