-f -f- A if f *.'4r k, Ht ^r. m Ja- rl ftj i:A Vt ®1ÜW fA 2. J) •/- ,t.r jj -K tM tif /W<r« 'I ft fi ;s <-n/!iS In 1601 was de Chinese handelaar Yppong in Middelburg; bladzijde uit het album amicorum van Nicolaas de Vriese, met afbeelding en groet van Yppong (part, coll., afbeelding uit het besproken boek) ven is. Het is waarschijnlijk die zwaar thematische en structuralistische aanpak die een schoolse indruk maakt en afbreuk doet aan de verteerbaarheid voor een breed publiek. Het boek is tussen de 'Inleiding' en het afsluitende 'IJkpunt 1700' onderverdeeld in de afdelingen 'Land en water' (Piet van Cruyningen), 'Economie' (id.), 'Bevolking en sociale verhoudingen' (id.), 'Politieke verhoudingen' (Simon Groeneveld m.m.v. Albert Meijer) en het al genoemde 'Religie en cultuur' (Arno Neele, Katie Heyning en Clasien Rooze-Stouthamer). De eerste vertegenwoordigt de 'structuren', de tweede en derde de conjunctuur en de overige de evenementen. Een heldere verdeling, maar in dienst van het verhaal en de integratie van alle levensgebieden had men volgens mij beter kun nen kiezen voor een chronologisch-concentrische aanpak. Voor een chronologisch verlopend hoofdver haal dus, doorspekt en onderbroken met excursies en thematische uitweidingen die door een netwerk van kruisverwijzingen met elkaar in verband staan. Dat zou wellicht het gevaar van lacunes met zich hebben meegebracht, maar daaraan is de huidige opzet even min ontsnapt. Want ook qua accentlegging zijn kritische opmer kingen te plaatsen. Er is, behalve in een aantal afbeel dingen, weinig of geen aandacht voor de archeologie van de Nieuwe Tijd en Zeeuwse stadsarcheologie; de Zeeuwse Munt blijft een tikje onderbelicht; er is veel te weinig aandacht voor de militaire geschiedenis in relatie tot de stedelijke ontwikkeling en topografie en het landschap (de Staats-Spaanse Linies bijvoor beeld). Het meest opvallend is wel de veel te beschei den belichting van de overzeese handelsrelaties, de Zeeuwse geschiedenis van de Oost- en West-Indische Compagnie, en de hiermee gerelateerde rol van Vlis- singen als economische motor. Het was natuurlijk te verwachten met een zeer aanwezige auteur als Van Cruyningen, vooral bekend als landbouwhistoricus. Tegenover zijn erudiete exposés had men toch wel één maritiem historicus kunnen zetten? Maar nee. Pragmatische kanttekeningen zijn er ook te maken, zelfs bij deze fraaie en degelijke uitvoering. Zo zijn de afbeeldingen zeker door een bekwame en originele hand geselecteerd, maar soms weinig ter zake. Dat kan natuurlijk een door (on)beschikbaarheid afgedwongen keuze zijn: de afbeelding als uitbreiding van de behandelde stof. In elk geval: veel te weinig witregels! De hemel als geestestoestand Nog even terug naar de sfeer van de 'evenementen'. Te veel aandacht daarvoor mag op het bezwaar stuiten van irrelevante anekdotiek, maar waar de oppervlakte glinstert in dit deel II, wordt de lezer vaak heviger in 48 Zeeuws Tijdschrift 2013 3-4

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeuws Tijdschrift | 2013 | | pagina 50