Tijdloos
1954 geopend. Nu had Nederland een paviljoen dat
door een eigen vooraanstaande architect was ontwor
pen. Bij de opening van de tentoonstelling stak Wil
lem Sandberg, directeur van het Stedelijk Museum in
Amsterdam, zijn bewondering niet onder stoelen of
banken: 'beste riet, vanmorgen waren we in je pavil
joen: het is volmaakt je hebt de kleine ruimte groot
gemaakt, het is de mooiste ruimte die ik ken.' Aan de
muren hingen werken van Karei Appel, Corneille, Jan
Wiegers en Charley Toorop. Zij zou de enige tentoon
stellende vrouw blijven totdat Chris Dercon, curator
in 1995, Marleen Dumas, Maria Roosen en Marijke
Warmerdam op de Biënnale presenteerde.
Het paviljoen is in de afgelopen jaren aangepast
aan de eisen van de huidige tijd met voorzieningen
voor mediainstallaties, multi-projecties en de moge
lijkheid het paviljoen in verschillende ruimtes op
te delen. De oorspronkelijke Rietveldconstructie is
behouden gebleven.
De perfecte ruimte die Rietveld creëerde kon met
helder witte muren getransformeerd worden tot
een volstrekte leegte. De werken van Mark Manders
(1968, Volkel) komen zo optimaal tot hun recht. Het
element van ruimte staat centraal in de presentatie
van het werk van Manders. Drie enorme ramen en
grote gefilterde bovenlichten maken van het paviljoen
volgens Mark Manders 'een soort lichtmachine'.
Het is bijzonder om een tentoonstelling te maken
in zo'n prachtig gebouw als dat van Rietveld en dan
ook nog op de Biënnale van Venetië, de oudste biën
nale en nog steeds de belangrijkste plaats om kunst
te tonen en te zien. Venetië, de meest bedreigde stad
ter wereld en een gevangene van haar eigen fantasti
sche geschiedenis, biedt een podium aan het meest
contemporaine kunstmoment ter wereld. Is het toeval
dat heden en verleden hier zo perfect samenvloeien?
In dit samenspel speelt het tijdsaspect een grote rol.
Het tijdloze werk van Manders schept een unieke toe
stand waarin tijd-ruimte geplaatst kan worden in een
abstracte dimensie.
Met dun plastic werden twee ruimtes afgeschermd.
De ruimtes representeren de twee facetten van de
tentoonstelling: de ene stelt het atelier voor waar de
kunstenaar zijn werken maakt en de tweede is een
opslagplaats waarin de werken in een stadium van
semi-visibiliteit verkeren. Deze twee ruimtes tezamen
onderstrepen de relativiteit van de tijd en verwijzen
zowel naar het verleden waarin de werken bedacht
zijn als naar een toekomst waarin de werken getoond
gaan worden.
Mark Manders, Room with Broken Sentence. Nederlandse inzen
ding voor de 55ste Biënnale van Venetië, nog te zien tot 24
november 2013. Curator (in opdracht van het Mondriaan Fonds)
is Lorenzo Benedetti, directeur van De Vleeshal in Middelburg.
Entree van het Nederlands Paviljoen; de ramen zijn afgeplakt met nepkranten, Mark Manders. Foto: Cedric Verhelst
2005-2013, offsetdruk op papier, cellotape. Foto: Jan Kempenaers
5 Zeeuws Tijdschrift 2013 3-4
