een strafexpeditie, en in het luiden van de kerkklok
om bewoners op te roepen om over die geweren te
spreken hoorde men een sein tot oproer. Het klokge
lui sloeg over naar andere Walcherse dorpen. Jacobus
de Kanter mat de kwestie, waarbij één dode en enkele
gewonden vielen, breed uit in zijn De Franschen in
Walcheren, gepubliceerd in 1814. Het slot ervan mar
keert meteen het begin van de Zeeuwse historiogra
fische 'Oranjemythe'. Op 5 mei 1814 verwelkomde
men de door de Soevereine Vorst aangestelde com
missarissen-generaal voor Zeeland, onder wie F.C.
de Jonge, behorend tot de al genoemde Zierikzeese
regentenfamilie. De Kanter: 'niet vrolijk te zijn was
thans misdadig'.
Uitterhoeves boek is er één van een groot aantal,
aangespoeld op de herdenkingsgolf 1813-2013. Bij Uit
terhoeves uitgever Van Tilt telde ik er in de najaars
catalogus 2013 - dus van één uitgeverij - al een stuk
of negen, waarvan een aantal ook Zeeland bestrijken.
Ook andere historische uitgeverijen pakten uit. Al
die titels bezien het onderwerp vanuit een specifieke
invalshoek. Lette Jensens Verzet tegen Napoleon (Van-
tilt) geeft een overzicht van de 'verzetsliteratuur' in de
Napoleontische tijd, als een soort aanvulling op Johan
Joors oudere en zeer uitputtende boek De Adelaar en
het Lam. Onrust, opruiing en onwilligheid in Nederland
ten tijde van het Koninkrijk Holland en de inlijving bij
het Franse keizerrijk (1806-1813) (2000). Mijn eigen
titel Vrijheid, Gelijkheid, Broederschap. De Nederlanden
in de Franse tijd (Walburg Pers) hanteert het perspec
tief van de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden;
Mart Rutjes' Door gelijkheid gegrepen behandelt de
ideeën die aan de basis stonden van de moderne
Nederlandse rechtsstaat (1795-1801) - het is maar een
lukrake greep.
Aankomst van Willem I te Amsterdam op 2 december 1813.
Illustratie van P.W.M. Trap in: P.J. Andriessen en W.J. Hofdijk,
Panorama van Nederlands verleden, 1880.
Rammekens en de zeemacht
Jacoline Vlaander, Fort Rammekens. Een poort naar de
toekomst. Vlissingen: Den Boer de Ruiter, 2013. ISBN
978 90 70174 83 5, 12,50.
J.P. Sigmond, Zeemacht in Holland en Zeeland in de
zestiende eeuw. Hilversum: Verloren, 2013. ISBN 978
90 8704 349 o, 38,-.
De Napoleontische tijd heeft ook zijn sporen nage
laten in het recentelijk geconsolideerde Fort Ram
mekens bij Ritthem, een van de oudste zeeforten in
noordwest-Europa. Ter gelegenheid van de voltooide
werkzaamheden verscheen in samenwerking met
Staatsbosbeheer een mooi vormgegeven publieks-
boekje door Jacoline Vlaander, waarin de hoofdstuk
ken na de Inleiding chronologisch zijn geordend en
een mengeling bieden van de historische, bouwhisto
rische en onderzoekshistorische gegevens. Ondanks
de chronologische ordening verdwijnt de 'pure' his
torische informatie nu en dan een beetje achter de
bouw- en restauratiehistorie, maar dit boek is zoals
gezegd nu eenmaal gemaakt ter viering van de conso-
lidatiewerkzaamheden. Het tweeledig doel van Staats
bosbeheer, bescherming van de monumentale én de
natuurwaarden, is lofwaardig maar in principe tegen
strijdig. De muurbloem, een populaire gast op onze
oude forten, stadsmuren en kerken, vreet uiteindelijk
haar gastheren op omdat ze daarvan leeft, dankzij de
doorwortelbaarheid van (verweerde) voegen en specie.
Is de huidige, gekoppelde strategie wel de juiste? Een
al decennialange toepassing van (vaak beschermde)
muurvegetatie op bouwkundige monumenten sug
gereert dat de beide 'belangen' tot dusver aardig in
balans kunnen worden gehouden.
Rammekens komt als Habsburgs strategisch
initiatief vanzelfsprekend ook aan de orde in J.P. Sig-
monds Zeemacht in Holland en Zeeland in de zestiende
eeuw, dat zijn onderwerp over zowel de Habsburgse
periode als die van de Opstand (weliswaar met nadruk
op de tweede eeuwhelft) in één breed opgezet, gede
gen en schitterend geïllustreerd verhaal presenteert.
Sigmond beschrijft de ontwikkeling van deze zee-
78 Zeeuws Tijdschrift 2014 2-3
