Jan Morks, ook stadsbeiaardier in Middelburg, plaatst stalen stiften op de massief koperen trommel van
het klokkenspel van de Abdijtoren in Middelburg. Collectie: Zeeuwse Bibliotheek/Beeldbank Zeeland
Jan Morks
Afgaand op het aantal voorbeelden blijken musici
zich bij uitstek met de door Roosevelt voorgestane
idealen te hebben beziggehouden. Ook in Zeeland
lijkt dit zo te zijn geweest. We hoeven hiervoor niet
ver te zoeken: de componist van het Zeeuws Volks
lied, Jan Morks, componeerde reeds in 1891 Vrijheid.
Lied voor een Zangstem met pianobegeleiding (opus 35)
op woorden van Willem Steiner. Hij was zeer actief
in het Zeeuws muziekleven van zijn tijd, onder meer
als stadsbeiaardier van Middelburg, dirigent van de
Middelburgse schutterij - later Het Middelburgsch
Muziekcorps - en muziekdocent. Hij maakte ook een
arrangement Vrijheid voor harmonieorkest. Diezelfde
Morks componeerde naast tal van andere werken
onder meer ook Wijsheid, kracht, schoonheid (eufoni-
um en harmonieorkest); Vrijheid (mannenkoor); Twee
liederen met orgel- of pianobegeleiding ('Ken U zelf',
op. 83; 'Wijsheid, kracht, schoonheid', op. 84); Gegroet
gij lieflijk stralend licht (bas of bariton en orgel, op.
186); Aan de loge 'L'inséparable' Bergen-op-Zoom (bas
of bariton en piano, op. 255); Licht, voor zangstem en
orgel; Vijf Magonnieke liederen (zangstem, viool, orgel
of piano: 'Licht', 'Niet bevreesd', 'Plichtsbetrachting',
'Goeden nacht', 'Arbeid').
En zoals Roosevelt stond ook Morks als vrijmet
selaar, lid van de Middelburgse loge La Compagnie
Durable, in een traditie: vrijwel alle musici van enige
betekenis die we in de achttiende eeuw in Zeeland
aantreffen, waren lid van een loge, en bij velen gold
dit ook voor familieleden. De organist, beiaardier
en gepromoveerd jurist Joos Verschuere Reynvaan,
bovenal auteur van het eerste Nederlandse muziek-
lexicon (zie ZT 64(2012)7-8, p. 34-37), was een actief
lid van de Vlissingse loge L'Astre de l'Orient. Zijn jon
gere broer Apollonius Johannes Reynvaan was betrok
ken bij de oprichting van de Vlissingse loge De Zon
in 1769, lid van de Middelburgse loge La Compagnie
Durable en werkzaam in de Schotse loge Les Choeurs
Choisis in Middelburg. Joos' oudere broer Bastiaan
Ewaldus Reynvaan, eveneens een gepromoveerd
rechtsgeleerde, bekleedde verschillende functies in
de Middelburgse Franse loge La Philantrope en komt
in 1774 als secretaris voor van Les Choeurs Choisis.
Een ander voorbeeld van zo'n familie is die van de
Middelburgse organist, beiaardier, componist en
auteur van organologische verhandelingen Willem
Lootens, lid van de Middelburgse loge La Compagnie
Durable. Uit zijn familie was zijn zoon Daniël Loot
ens, die zijn vader opvolgde als stadsbeiaardier van
Middelburg, 'frère a talent' (kapelmeester) in de loge
L'Enfant de la Vertu (Veere); Johannes (of Jan, ook
een zoon van Willem, en organist van de Oostkerk
in Middelburg) en Jacques (elders Jacobus genaamd;
hij was organist, beiaardier en beeldhouwer in Goes)
Lootens waren beiden lid van de loge De opgaande
Ster te Goes.
Morks en zijn getalenteerde vroegere Zeeuwse
vakbroeders poogden allen hun persoonlijke steen bij
te dragen aan de spirituele tempel der mensheid die
later Franklin D. Roosevelt en vele andere leiders voor
ogen zou staan.
25 Zeeuws Tijdschrift 2014 4-5
