en promovendi. Zeeland heeft op dit moment wei
nig arbeidsplaatsen voor hoogopgeleiden: dit heeft
een negatieve invloed op het vestigingsklimaat, de
bestuurskracht en het sociaal en cultureel kapitaal
binnen de provincie. De mogelijkheid tot het doen
van wetenschappelijk onderzoek kan de aantrekkelijk
heid van vacatures - binnen de zorg, de industrie -
vergroten. Meer wetenschappelijk onderzoek kan ook
bijdragen aan de kwaliteit van het hoger onderwijs in
Zeeland, en het bedrijfsleven en de samenleving als
geheel versterken.
Onderwerp en richting van onderzoek
Om de onderwerpen en de richting van onderzoek
te benoemen dient een Wetenschappelijke Agenda
te worden opgesteld. Een Wetenschappelijke Agenda
omvat niet al het onderzoek, noch alle onderzoeks-
ambities in Zeeland. Het is een selectie van die
wetenschappelijke onderwerpen waaraan Zeeland
gemakkelijk op de korte termijn meer aandacht zou
kunnen besteden en waar het, mede in de voorberei
ding van bijvoorbeeld Horizon2020-onderwerpen,
specifiek op zou kunnen letten. De hierna genoemde
onderzoeksprogramma's voldoen alle aan de vol
gende criteria: het gaat om wetenschappelijk onder
zoek, dat substantieel zal kunnen bijdragen aan de
bestaande kennis in internationaal verband, in plaats
van louter toegepaste kennis; er bestaat in Zeeland al
een wetenschapstraditie op het onderwerp, of duide
lijke kennisvragen die ook goed binnen de regio en
de regionale ontwikkeling passen; er bestaat, rond
om het onderwerp, het potentieel van samenwerking
tussen een consortium van partners; er is een moge
lijkheid tot externe financiering om zo een onder
zoeksgroep op dit onderwerp in te zetten; de onder
werpen op de wetenschappelijke agenda beslaan alle
wetenschapsgebieden: alpha, beta en gamma; er is
de potentie voor verduurzaming van het onderzoek,
rondom een leerstoel en in een onderzoekscentrum,
binnen de provincie.
Beta-onderzoek: maintaining health, water en
aquacultuur
Zeeland is de meest vergrijsde provincie van Neder
land, met de hoogste levensverwachting en de meeste
ioo-jarigen. Het geldt daarmee als een Semi Blue
Zone, waarin kennelijk erfelijke eigenschappen spe
len in combinatie met omgevingsfactoren. Onderzoek
kan achterhalen wat de kritische omgevingsfactoren
zijn (kleinschaligheid, participatiegraad, fysiek en
sociaal klimaat). Met het toenemen van de leeftijd
nemen lichamelijke en geestelijke functies af waarbij
aftakeling van cognitie voorop staat. Afname van cog
nitie kan het eerste teken zijn van zich ontwikkelende
dementie en daarom is vroegtijdige herkenning van
belang. Vroegtijdige herkenning maakt ook vroegtij
dige interventie mogelijk waarbij de kansen op succes
mogelijk groter zijn.
Onderzoek rond water concentreert zich op 'leven
met water in de delta', dit betreft zowel zout als zoet
water en omvat een scala van focusgebieden (veilig
heid, aquacultuur, industrie, recreatie, natuur). Tot
dusverre is dit toegepast onderzoek, en zodoende
vraaggestuurd en marktgericht. Binnen de Delta Aca
demie richten de onderzoeksgroepen Aquacultuur
en Watertechnologie zich met name op het thema
'productieve delta': de schelpdiersector (binnen- en
buitendijks), water(her)gebruik in industrie en land
bouw, en overlappende gebieden met betrekking tot
de Biobased Economy (waaronder de valorisatie van
waterige reststromen).
Zeeland is van oudsher een provincie van vissers
en vistelers, in een ecosysteem van zout en zoet water.
Duurzame voortzetting en uitbouw van deze activitei
ten vereist samenwerking tussen betrokken partijen
en kennis- en onderzoeksinstellingen.
Alpha-onderzoek: geschiedenis, retorica
Overal in Zeeland, bijvoorbeeld in het Zeeuws
Archief, bevindt zich veel onontgonnen archiefmate
riaal. Dit terwijl de Zeeuwse geschiedenis niet alleen
an sich interessant is, maar ook een boeiende casus
vormt voor veel contemporaine wetenschappelijke dis
cussies onder historici. Tot de onderwerpen die inte
ressant zijn om wetenschappelijk verder uit te diepen
behoren de geschiedenis van de bijdrage van kennis
aan de Zeeuwse regionale ontwikkeling, de geschiede
nis van de Tweede Wereldoorlog in Zeeland, en zeker
ook de geschiedenis van de Zeeuwse expansie en de
ontdekking van de wereld.
Het doel van het onderzoeksproject retorica zou
zijn om kritisch redeneren, spreken in het open-
56 Zeeuws Tijdschrift 2014 4-5
