baar en de algemene retorische vaardigheden in het
Zeeuws onderwijs te verbeteren, om daarmee de
kwaliteit van het democratisch debat in de provincie
te versterken. Zeeland heeft, samen met Vlaanderen,
een prachtige traditie op het gebied van de retorica,
denk aan de rederijkerskamers, die hier vanaf de vroe
ge middeleeuwen een belangrijke rol speelden. Ook
vandaag de dag wordt er in het Zeeuwse onderwijs
veel gedebatteerd.
Gamma: onderwijsexcellentie, inclusieve
samenleving, wereldburgerschap en leefbaar
platteland
Zeeland kent diverse onderwijsinstellingen die als
excellent te boek staan. De Ds. Pieter van Dijkeschool
in Bruinisse kwam als beste basisschool in Nederland
uit het cito-onderzoek van RTL. Het Reynaertcollege
in Hulst is volgens Elsevier de beste school van Neder
land. Scalda heeft de beste laboratoriumopleiding
van Nederland, en het op een na beste CIOS. De HZ/
University of Applied Sciences is de op een na beste
hogeschool van Nederland, en deed het bovengemid
deld goed in het aantrekken van expertisecentra.
Het UCR kreeg als een van de weinige universitaire
bacheloropleidingen het predikaat excellent van de
Nederlands Vlaamse Accreditatie Organisatie. Bin
nenkort gaat het UCR, met dank aan het Delta Zee
land Fonds, de eerste hoogleraar onderwijsexcellentie
aanstellen.
Onderzoek naar de inclusieve samenleving houdt
zich bezig met de kwaliteit van bestaan van de Zeeuw
se burger, de toegankelijkheid van de Zeeuwse samen
leving voor alle Zeeuwen, en het belang en de (meer)
waarde van inclusie en participatie van mensen met
beperkingen in de Zeeuwse samenleving.
De Four Freedoms horen inmiddels bij de iden
titeit van Zeeland. In 1941 formuleerde president
Roosevelt deze vier vrijheden en in 1948 was zijn
vrouw Eleanor verantwoordelijk voor de uitwerking
ervan in de Universele Verklaring van de Rechten
van de Mens. De provincie Zeeland organiseert niet
alleen iedere twee jaar de uitreiking van de Four Free
doms Awards maar wil ook graag het gedachtegoed
van de vier vrijheden bredere bekendheid geven. Het
uitdragen van deze vrijheden, in de context van eco
nomische, politieke en morele verantwoordelijkheid
vormen de basis van wereldburgerschap.
Het in stand houden van leefbaarheid is een lei
dende doelstelling van het plattelandsbeleid. Er wordt
snel van uitgegaan dat leefbaarheid onder druk staat,
bijvoorbeeld door een afkalvend voorzieningenniveau.
Maar in de praktijk blijkt het lastig aan te tonen wat
precies wordt verstaan onder leefbaarheid en welke
factoren ertoe bijdragen dat bewoners en bedrijven
een plek als goed of minder leefbaar beschouwen. Wel
kent een ontgroenend platteland eigen uitdagingen,
op het gebied van onderwijs en van zorg. Deze komen
deels ook aan bod onder de thema's Maintaining
Health en Onderwijsexcellentie.
Bovenstaande onderzoeksthema's kunnen rich
ting geven aan onderzoek. Richting geven aan het
onderzoek is mede belangrijk met het oog op de uit
dagingen waar Zeeland zich voor de komende periode
(tot 2040) voor geplaatst ziet. Het voorspellen van de
toekomst is onmogelijk, behalve wanneer een aantal
van die ontwikkelingen zich nu al aandient: de parti
cipatiesamenleving, burgerinitiatieven, technologieën
voor mensen met beperkingen, actief en gezond oud
worden, leefbaarheid, integratie in de samenleving,
openbare gezondheidszorg en veiligheid, zorgtoe-
risme, innovatieve zorg. Op dit brede terrein is recent
een aantal projecten gestart: het Odensehuis en het
project Memorabel (waarin wordt samengewerkt
met Amsterdam en Groningen), het project 'Demen-
tievriendelijke samenleving', project 'Businesscase
Zeeland Care' en meer. Al dit onderzoek past binnen
het overkoepelende programma Maintaining Health:
Gezond zijn en blijven in Zeeland. Nauw gerelateerd
zijn de Inclusieve Samenleving, waarbij kwaliteit
van bestaan, toegankelijkheid van voorzieningen en
inclusie en participatie van mensen met beperkingen
voorop staan en het programma Leefbaarheid op het
platteland.
Uitwerking van deze onderzoeksthema's, en ver
dere ondersteuning met externe (Europese) subsidies,
kan leiden tot een verbetering van het onderzoeks-
klimaat waarin de wetenschap kan gedijen, en oplos
singen kan bieden voor vraagstukken uit de Zeeuwse
economie en samenleving.
Ger Rijkers is hoogleraar in Biomedische en Levensweten
schappen aan het University College Roosevelt.
57 Zeeuws Tijdschrift 2014 4-5
