Signalementen
samenstelling Jan J.B. Kuipers met een bijdrage van Jaap de Moor
Vierdelige 'Geschiedenis van Zeeland' vol
tooid
Paul Brusse/Jeanine Dekker (red.), Geschiedenis van
Zeeland deel III, 1700-1850. Onderzoeksinstituut voor
Geschiedenis en Cultuur Universiteit Utrecht; Zwolle:
WBOOKS, 2013. ISBN 9789040008191, 34,95.
Paul Brusse/Jan Zwemer (red.), Geschiedenis van
Zeeland deel IV, vanaf 1850. Onderzoeksinstituut voor
Geschiedenis en Cultuur Universiteit Utrecht; Zwolle:
WBOOKS, 2014. ISBN 9789040008429, 34,95.
Mooi op tijd vóór de vieringen kwam op 29 maart van
dit jaar het laatste deel van Geschiedenis van Zeeland
uit, het vierdelige werk in het kader van het tweehon
derdjarig jubileum van Zeeland als provincie. In de
kolommen van Zeeuws Tijdschrift is al veel aandacht
besteed aan deze grote uitgave: het interview 'Vier
boeken met een visie. Een integrale geschiedenis van
Zeeland' (ZT, 60(2010)3/4, en de besprekingen van
de delen I en II (62 (2012)7/8, pp. 50-53 ('Zeeland'
tot 1550 in vier overzichtelijke perioden) en 63 (2013)
3/4, pp. 47-51 ('De beloften van het 'independente'
Zeeland'). Naast veel waardering waren er de nodige
punten van kritiek, die vooral de verhouding betrof
fen tussen de beoogde doelgroep en het inhoudelijke
niveau en de thematische opbouw van het boek - het
niet in alle opzichten gelukkig uitgepakte 'huwelijk
van verhaal en wetenschappelijke analyse'. Ook de
accentlegging in met name deel II heeft, en niet
alleen in Zeeuws Tijdschrift, hier en daar wat boeken
stof doen opwaaien. De eindredacteur van deel IV, Jan
Zwemer, leverde tijdens de presentatie van dat deel
in het toekomstige industriemuseum in Sas van Gent
zélf enige kritiek op onder meer de structuur van
Geschiedenis van Zeeland; ik heb - helaas uit de tweede
hand - begrepen dat zijn voorkeur onder meer uitging
naar een minder thematische en meer chronologische
aanpak, een smaak die door velen wordt gedeeld.
De lucht in
In tegenstelling tot de eerste twee delen bezigen Dek
ker en Zwemer in hun voorwoorden een aan de jour
nalistiek ontleende benadering. Ze hanteren de aan
pak van de documentaire: grijp een individu of ogen
schijnlijk triviale gebeurtenis bij de kop en hang daar
een belangrijke lijn van je verhaal aan. Dekker laat
haar licht schijnen op Isaac Bourjé, een rijk geworden
Middelburgse - ja, wél weer het eeuwige Middelburg
- koopman van eenvoudige komaf, die als zovelen na
de Bataafse omwenteling van 1795 alles verloor. Hij
was de vader van de kunstenaar J.P. Bourjé, aan wie
we te danken hebben dat de karakteristieke kop van
senior de voorzijde van het omslag van deel III siert
(en die van zijn moeder de achteromslag). Zwemer zet
in zijn inleiding tot deel IV de sfeer van het tijdperk
van industrialisatie, techniek, emancipatie en ontslui
ting in de volgende zinnen in de verf: 'Ergens in 1936
moet het zijn geweest dat Ko Jobse, landarbeider, zijn
fiets pakte en naar het vliegveld Vlissingen trapte. Die
dag zou hij de eerste inwoner van Aagtekerke worden
die vloog. Samen met Levien van Oorschot, de secre
taris van de Zeeuwsche Federatie van Coöperaties en
Kolenbonden, waarvan Jobse voorzitter was. Van Oor
schot had geen tijd om de boot te nemen naar Zierik-
zee, waar ze vergaderden. Wat een gemak dat enkele
Reservaat Zeelandcartoon uit 1954 over de gevreesde gevolgen
van het Deltaplan: het traditionele Zeeland overstroomd door
toeristen en dagjesmensen. Tekening door Leo Jordaan voor Vrij
Nederland, afgebeeld in Geschiedenis van Zeeland deel IV.
RÊSEeVAAfi"
ZEELAND
■z w. T_rLt
63 Zeeuws Tijdschrift 2014 4-5
