SCALP8
'Het Schip der Redding', zoals Noahs ark later bij de
moslims is gaan heten, is als idee ook heel Zeeuws.
Het water, dat zelfs tot in Zeelands naam is doorge
drongen, is immers de geduchtste vijand van Neder
lands zuidwestelijke provincie.
Ook andere verhalen die wij kennen uit de Bijbel
komen erin voor, zij het soms met een klein verschil. Zo
moet Abraham van God niet zijn zoon Isaac, maar Isma-
el offeren en deze wordt de stamvader van de Arabieren.
En waarom ook niet? De Koran is immers niets anders
dan een jonge loot aan de enorme boom van sacrale
verhalen van vele volkeren van het Midden-Oosten. Het
merendeel van deze verhalen is verloren gegaan, maar
een paar cycli zijn nu nog als heilige boeken in gebruik
bij de drie monotheïstische godsdiensten.
Moslims beschouwen de Arabische Koran als Gods
letterlijke woord. Het is de verzameling van kortere en
langere fragmenten van openbaringen die de profeet
Mohammed (gestorven in 632) over een periode van
vele jaren heeft ontvangen en die twintig jaar na zijn
dood tot een boek zijn verzameld. Het is geen lees
boek, maar een reciteerboek, of een songbook, tekst en
klank zijn Arabisch, en dat samen maakt Gods woord.
Dat is ook de betekenis van het woord 'Koran': reciet.
De Koran is voor moslims de belangrijkste (maar niet
omvangrijkste) materiële bron voor de islamitische
Wet, de in Nederland zo gevreesde shari'a.
De inhoud van de Koran laat zich in drie genres
verdelen: de bezwerings- en eedsformules uit de peri
ode dat de profeet Mohammed nog dacht dat het einde
der tijden nabij was. Dan zijn er de verhalende teksten
waarmee de profeet vooral de continuïteit met de eerde
re openbaringen heeft willen bewijzen, en ten slotte is
een omvangrijk deel van de Koran van wetgevende aard.
Die laatste groep teksten, die stammen uit de tijd dat de
profeet als staatsman zijn jonge gemeente moest leiden,
is in deze Zeeuwse vertaling grotendeels weggelaten.
Ik krijg de indruk dat het Goossen en De Vos vooral
is gegaan om een inclusieve benadering van de Koran,
een Koran waaruit de verwantschap met de christelijke
en joodse legenden duidelijk wordt. Om dat te bereiken
hadden zij vooral de verhalen en de bezweringsformu
les uit de Koran tot hun beschikking. De wetgevende
teksten zijn minder poëtisch, minder boeiend in
literaire zin, en zijn in de vertaling nauwelijks verte
genwoordigd. De vertalers hebben ook de onprettige
Koranteksten weggelaten, bijvoorbeeld soera 111, met
de vervloeking van Abu Lahab wiens vrouw het hout
moet aandragen voor zijn brandstapel. Sommige echt
belangrijke soera's, zoals Nr. 112, een prachtige getuige
nis van de eenheid van God, die ook menig christen zal
aanspreken, missen we in deze Zeeuwse versie.
Voor wie is deze vertaling nu gemaakt? Zelf zeggen
de vertalers: 'Voor iedereen die de Zeeuwse taal een
warm hart toedraagt, en die ook open staat voor andere
talen en culturen. Kijken jullie maar eens hoe ver je
met dat Zeeuws nog altijd komen kan.' Gods woord is
hier dus gebruikt om te bewijzen dat de Zeeuwse taal
toereikend is voor Gods woord. Met hun zorgvuldige
handwerk zijn Goossen en De Vos erin geslaagd de
Zeeuwse taal te emanciperen. Prima wat mij betreft.
Maar wat te zeggen over stijlniveau, een kwestie die
ook bij eerdere Koranvertalingen aan de orde is geko
men? Kramers' vertaling is een verheven Nederlands,
die van Leemhuis is veel gemoedelijker. Goossen en De
Vos hebben zich vooral door Leemhuis laten inspire
ren. Het maakt van God een zelfverzekerde hereboer,
die tegelijk ook heel streng kan zijn. Persoonlijk pre
fereer ik dat God een beetje op afstand blijft, en met
meer gedragen taal gaat dat het best. De uitgevers van
de succesvolle en winstgevende Koranvertalingen van
Kramers en Leemhuis hebben niet aan dit project mee
willen werken, dus nu hebben Goossen en De Vos met
behulp van meerdere buitenlandse vertalingen zelf een
Nederlandse vertaling gemaakt. Geen nood, het is een
goed lopende Nederlandse tekst geworden die uitste
kend de betekenissen van het Arabisch weergeeft.
Voor alles is de Zeeuwse vertaling het bewijs dat je
met de Zeeuwse taal inderdaad heel ver kunt komen.
Ter illustratie volgt hier het laatste hoofdstuk van de
Koran in het Zeeuws:
Soera 114: De mensen
In de naem van God, d'n Ontfermer, de
Barm'artigen.
1 Zei: Ik zoelce beschermieng bie d'n Eêr van
de mensen,
2 de Keunilc van de mensen,
3 de God van de mensen;
4 tegen 't kwaed van de slienlcse influusteraer,
5 die a de mensen influustert in ulder arte,
6 bie de geêsten, en bie de mensen.
En zo is het. Lees dit boek, ook in het Zeeuws, en
negeer wat de 'slienkse influusteraers' je zeggen.
[Jan Just Witkam]
58 Zeeuws Tijdschrift 2014 6-7
advertorial
Broche n^ya-Tjie p 1 rr O %j en
den: SCALP (Sculpture ALert Protection)
Sinds een aantal jaren staat de aanpak van bronsdiefstal op de agenda
van de gemeentelijke overheden. Het gaat de dieven vooral om het
koper dat in brons is verwerkt. Er worden allerlei beveiligingssystemen
aangeboden die zich richten op het vertragen van diefstal: bijvoor
beeld het beeld verankeren of het bevestigen van een metalen buis in
het beeld die het zagen meteen slijptol bemoeilijkt. Daarnaast zijn er
systemen die het brons weer kunnen lokaliseren of die aangeven dat
het beeld inderdaad uit een bepaalde gemeente komt (dna code - en
spray).
Art Salvage vindt dat er bij beveiliging van bronzen beelden een wel
overwogen beslissing moet worden genomen. We adviseren dan ook
om eerst een risicoanalyse op te stellen aan de hand waarvan kan wor
den vastgesteld welke beveiligingsmaatregelen nodigen zinvol zijn.
Het beveiligen door bijvoorbeeld het verankeren van de beelden of het
bevestigen van metalen pennen moet gezien worden als een tijdelijke
oplossing. Criminelen worden steeds creatieveren de kans is erg groot
dat de beelden beschadigd raken.
Art Salvage
Kon. Wilhelminahaven ZZ 19
3134 KH Vlaardingen
telefoon 010 248 93 39
www.artsalvage.nl
Art Salvage heeft het SCALP systeem (SCulpture ALert Protection)
ontwikkeld waarbij de dief nog voor er schade is toegebracht, wordt
afgeschrikt. Het SCALP-systeem wordt in de sokkel ingebouwd zodat
dure en drastische ingrepen in het beeld zelf niet nodig zijn. Een sensor
activeert bij zware trillingen (van bijvoorbeeld een slijptol) een alarm
signaal van 110 dB. Tevens wordt er een sms en e-mailmelding naar
omwonenden en een meldkamer en/of wijkagent verzonden. De brons-
dieven worden door het geluid afgeschrikt en de omwonenden wordt
gealarmeerd. Het systeem doet een appèl op de betrokkenheid van de
buurt bij de kunstwerken in hun omgeving en zullen extra alert zijn.
iTht Real System'
59 Zeeuws Tijdschrift 2014 6-7
