Looij BV in Sint Jansteen en tevens bestuurslid van
de nieuwe organisatie Vlas en Hennep.NL (zie verder
bladzijde 19) sluit zich hierbij aan: 'De potentie van
vlas is enorm door de grote hoeveelheid afzetgebie
den.'
Ten slotte is oolc de Zeeuwse politiek positief
gestemd. Gedeputeerde Kees van Beveren, die in de
sector te boek staat als een heuse 'vlasfan', voegt hier
aan toe: 'Behalve dat vlas diep geworteld is in de cul
tuurhistorie van Zeeland - mijn eigen grootvader was
vlasser in Dreischor - past vlas perfect bij duurzaam
landbouwbeleid. Een groener gewas dan vlas bestaat
niet. Daarnaast is vlas ook een cultuurgewas; de bloei
ende velden zijn een toeristische trekpleister. Wat is
er nu mooier dan een vlasveld dat staat te wuiven met
die mooie blauwe bloemen...?'
Een paar jaar geleden stond de vlassector er minder
florissant voor. Sterker, de sector was in een diepe cri
sis verzeild geraakt onder andere door mislukte oogs
ten en de concurrentie uit Frankrijk en België waar de
vlasteelt meer steun van de overheid krijgt. 'De vlas
sector dreigde helemaal vast te lopen', aldus gedepu
teerde Van Beveren. 'Ze riepen letterlijk: "Help ons!"
En dat hebben we gedaan, maar niet zonder voorwaar
den te stellen. We zorgden voor een overgangssituatie
waardoor de sector zich kon herpositioneren, met
name op het vlak van duurzaamheid.'
Als er één vlasbedrijf vergroeid is met vlas, en
dus in hoge mate gevoelig en kwetsbaar is voor fluc
tuaties op de markt, dan is het Van de Bilt Zaden en
Vlas. Sinds 1897 maakte het familiebedrijf alle ups en
downs op de vlasmarkten mee. Directielid Eugenie
van de Bilt blikt er tamelijk nuchter op terug. 'Vlas is
een spannende business. Het ene jaar heb je een dub
bele oogst en dan weer een halve oogst en dat drukt
de prijs of jaagt deze juist op. In 1994 stortte bijvoor
beeld de Amerikaanse markt in door overproductie.
In 2008 moesten wij onze hekelfabriek sluiten waar
wij in ploegendienst volcontinu draaiden. Die hekel-
fabriek werd in 2014 weer heropend. Daarmee werd
de geïntegreerde productieketen van het bedrijf weer
hersteld. Die geïntegreerde keten is uniek binnen de
vlaswereld. Van de Bilt doet veredeling, zaaizaadpro
ductie en teelt in Nederland, België en Frankrijk en
heeft een zwingel- en hekelfabriek. Dat zorgt voor
veel vakkennis in het bedrijf en geeft spreiding in het
bedrijfsrisico van deze vlasspecialist.
Van de Bilt is een mondiale speler in de vlassector
met als grootste afzetgebieden China en India. 'Vlas
is daar echt booming, maar het internationale karakter
van ons bedrijf zorgt ook weer voor extra dynamiek.
In 2008, we hadden toen een goede oogst, werden we
geconfronteerd met de bankencrisis. Als gevolg van
het wantrouwen tussen banken konden er geen let
ters of credit meer uitgeschreven worden en daalden
alle verkopen wereldwijd inclusief die in onze sector.
We hebben toen met de bank afgesproken dat we niet
onder de kostprijs zouden gaan leveren en besloten
het vlas te stockeren (opslaan, red). Eind 2011 stegen
de prijzen weer en zijn we weer gaan verkopen en
hebben we de opgelopen schade weer ongedaan kun
nen maken.'
Die stijgende prijzen waren weer niet gunstig voor
bedrijven die van vlas als grondstof afhankelijk zijn.
Neem vlasplatenfabriek Linex Pro Grass (opgericht
1956) in Koewacht, waar Mario van Dijk sinds 2010
de scepter zwaait. 'Het was een zware tijd. De prijs
van vlasscheven steeg in 2011 scherp en tastte onze
concurrentiepositie aan. De verkoop van onze vlas
spaanplaten daalde met zo'n 50 procent. We zaten
echt omhoog.'
Intussen kwam er een lobby op gang richting Den
Haag en Brussel, aanvankelijk zonder succes. Van
Beveren: 'Er was toen weinig draagvlak om de vlas
teelt per hectare een subsidie te geven. Ja, we gingen
naar Den Haag en drukten de staatssecretaris een bos
vlas in de armen. Uiteindelijk was partijgenoot Bleker
wel gevoelig voor ons verhaal en hebben we toch
steun gekregen, zij het tijdelijk. In 2015 is die afge
lopen. Via de Europese lobby is het tenslotte jammer
genoeg niet gelukt om vlas in de zogenoemde ver
groening (elke boer dient van de EU op tien procent
van zijn land een groen gewas te zetten, bijvoorbeeld
bomen, red.) te krijgen. Desalniettemin waren de
steunmaatregelen, waarvoor we in Den Haag gelob
byd hebben doeltreffend en effectief. Eugenie van
Links en rechts: vlasteelt in de Zimmermanpolder bij Rilland. Foto's: Limagrain Nederland
Effectief vlasbeleid
8 Zeeuws Tijdschrift 2014 6-7
9 Zeeuws Tijdschrift 2014 6-7
