krachtprestatie, die hij kan leveren omdat zijn kunste
naarsgemoed nog altijd ginder verre leeft.'
Koningin Wilhelmina Jubileumtentoonstelling
Nederlands-Indië was in de tien jaar dat Imandt er
weg was, sterk veranderd. De Indonesische nationa
listen kregen steeds meer invloed, niet alleen in de
politiek maar ook in de schilderkunst. In 1938 werd
de Persatuan Ahli-Ahli Gambar Indonesia (Vereniging
van Indonesische schilders), beter bekend onder het
acroniem Persagi, opgericht. Een van de oprichters,
Sindu Sudjono, richtte als woordvoerder zijn pijlen
op de Mooi Indië-stijl van naturalistische landschaps
schilderkunst die hij brandmerkte als de koloniale
schilderstijl die het Mooi-Indië van de buitenlander en
toerist verbeeldde. Daartegenover stelde hij de natio
nalistische Indonesische stijl die niet langer het lijden
van de geknechte bevolking maskeerde. De kritiek op
Mooi-Indië die eerder uit de Nederlandse kunsthisto
rische hoek kwam, werd overgenomen door de revolu
tionaire bovenlaag van de Indonesische bevolking.
We weten niet of dit veel invloed op Willem heeft
uitgeoefend want dit discours werd vooral gevoerd
in Batavia onder jonge Indonesische kunstenaars.
Willem vestigde zich in Malang. Die plaats was zeer
geliefd bij (gepensioneerde) Nederlanders die werden
aangetrokken door het gematigde, koele klimaat en de
fraai aangelegde tuinstad met brede lanen en lommer
rijke bomen. 'In Malang liet hij verschillende huizen
bouwen. Eerst aan de rand van de stad met uitzicht op
de sawa maar daar ging hij weg omdat hij er last van
zijn bronchiën kreeg. Hij huurde voor een halfjaar
een woning in het hoog in de bergen gelegen Batu.
Daarna bouwde hij een twee verdiepingen tellende
woning aan de Tanga Moesstraat.' Hij verkocht nog
wel werken. Niet langer nat van de ezel zoals vroe
ger maar zijn reputatie was nog steeds solide. Daar
schilderde hij ook in opdracht, zoals een suikerfabriek
waar zijn zoon werkte.
In Malang deed Imandt het rustiger aan. We krij
gen een inzicht in zijn jaarlijkse productie door een
administrateur van een suikerfabriek in Tulangan
die Imandt kende. 'De Heer Imandt oefende aldaar
[Malang] het beroep uit van kunstschilder en heeft
naar mijn overtuiging, gedurende de jaren 1940 en
1941 minstens 24 schilderijen per jaar verkocht voor
prijzen variërende van f. 200,- tot f. 1000,- per stuk.
De schrijver was de broer van Fietje Kok die als leer
ling van Imandt te boek staat. Ik heb over haar niets
kunnen vinden en verder is niets bekend over moge
lijke leerlingen van Imandt.
Op de Koningin Wilhelmina Jubileumtentoonstel
ling van 27 augustus tot 15 oktober 1938 in Batavia
was er werk van Imandt te zien. De koningin had
zelf ook tekeningen en schilderijen voor de ten
toonstelling afgestaan. Er waren in totaal meer dan
tweehonderd werken te zien. De tentoonstelling kan
als hoogtepunt uit het bestaan van de Bataviasche
Kunstkring worden beschouwd. De werken stamden
uit de Haagse School met Mauve en Weissenbruch,
de Amsterdamse School met Veth, Breitner, Israëls
maar ook Jan Toorop en Willem van de Konijnenburg
hingen er. Deze werken waren in bruikleen afgestaan
door Nederlandse musea. Daarnaast waren andere
Nederlandse schilders uitgenodigd werk in te zenden,
onder wie Willink, Arntzenius, Mesdag, Jan Sluyters
en Kees van Dongen. De Nederlands-Indische schil
ders waren vertegenwoordigd door Sayers, Breetvelt,
Dezentjé, Frank, Ouburg en Imandt. In de Catalogus
Koningin Wilhelmina Jubileum tentoonstelling te Batavia
staat Imandt omschreven als ambtenaar en autodi
dact. 'Hij had in de oorlogsjaren (WO I) groot succes.'
Tentoongesteld was Imandts olieverfdoek Kawa Idjen
dat op de augustustentoonstelling van de Bataviasche
Kunstkring in 1925 furore had gemaakt. Opvallend
was dat zich onder de Nederlandse kunstenaars een
flink aantal bevond met Zeeuwse banden die Imandt
wellicht kende zoals Jacoba van Heemskerck, Lizzy
Ansingh, Leo Gestel, Anna Marie Blaupot ten Cate en
de Vlaming Reinier Kimpe.
Japans kamp in Moentilan en de Bersiap-
periode in Ambarawa
In 1939 brak in Europa de Tweede Wereldoorlog uit.
Uiteraard hield dit de Nederlanders overzee bezig.
Er werden inzamelingsacties georganiseerd voor de
ondersteuning van de oorlogsinspanning in het moe
derland en Imandt schonk bij zulke gelegenheden
schilderijen om verloot te worden. Hoewel hij aan de
oorlog in Europa had weten te ontsnappen, klopte die
wereldoorlog ook aan de Nederlands-Indische deur
want op 11 januari 1942 landden er Japanse troepen
op Celebes en Borneo. Op 1 maart landden ze op Java
en op 9 maart capituleerde Nederlands-Indië. Eerst
werd Imandt, inmiddels 60, met vrouw en dochter
naar Kamp Solo in Mangkoeboemen gebracht, waar
52 Zeeuws Tijdschrift 2015 1-2
