'In een tijd waarin druk wordt
gediscussieerd over deregule
ring en decentralisatie krijgt de
maatschappelijke rol van geloofs
gemeenschappen een hernieuwde
actualiteit
vandaag de dag staan voor iets, zoeken naar iets dat
groter en hoger is dan de kerk. Die kan een kanaal of
instrument zijn waardoor - hoe zal ik het zeggen - de
liefde, het heilige, het verticale zichtbaar kan worden.
En dan heb ik het niet alleen over Christus, maar ook
over Boeddha en filosofen, dat is een grote verande
ring in vergelijking met vroeger.'
Vermet: 'Bij mijn preken gebruik ik ook andere
verhalen dan alleen de christelijke. Verder organiseer
ik samen met een spiritueel centrum een spiritueel
café. Ik hoor daar veel vernieuwende inzichten over
zingeving. Soms schrik ik weieens als iemand zegt dat
bij wijze van spreken alles in het leven zin heeft, maar
het gaat om het contrast. Wij hebben in de kerk vaak
veel vragen, terwijl daarbuiten een nieuwe duiding
plaatsvindt.'
In andere kringen, onder andere de katholieke en
protestantse, wordt nieuwe zingeving en geloofsbele
ving veelal dichterbij de kerk en 'het christelijk funda
ment' gehouden, al wordt ook daar grote vernieuwing
als onvermijdelijk gezien en geïnspireerd ingezet.
Wiel Wiertz (pastoor in Zeeuws-Vlaanderen):
'Wat ik eerst kwijt wil, is dat ik het altijd vreemd heb
gevonden dat mensen huis aan huis naar de kerk
gingen alsof iedereen zou geloven en het appèl zou
verstaan. Dat was natuurlijk niet zo, toen niet en nu
ook niet. In die zin vind ik de situatie nu normaler
dan voorheen in het verzuilde Nederland. Aan de
andere kant, denk ik dat we in een verwarrende tijd
leven waarin het geven van een duidelijke richting
niet eenvoudig is. Kijk eens naar wat er op de televisie
en via andere media allemaal voor normen en waar
den worden verkondigd en waar velen gewoon achter
aan lopen. Tegelijkertijd kan ik niet anders dan doen
waar ik voor sta. En dat is in de kerk met ten diepste
hetzelfde verhaal, al zoek je voortdurend naar nieuwe
bewoordingen. Het gaat om de band die je met Chris
tus hebt en Christus met jou. Dat hij je een weg laat
zien die niet eindigt in een doodlopende steeg. Een
boodschap die je hier laat leven, maar ook voorbij de
grenzen van het aardse. Dat is nog altijd, vind ik, een
vitale boodschap die ik niet kan relativeren. Mensen
verwachten dat ook niet van me. Ze willen dat ik
authentiek en herkenbaar ben. Dit neemt niet weg dat
er plaats moet zijn voor variëteit in geloofsuitingen en
vieringen. Dat geeft adem en rust. We zullen verder
ook op andere momenten van de week bijeen gaan
komen, beetje noodgedwongen. Ik ben namelijk de
enige priester in Zeeuws-Vlaanderen.'
Ook in protestants Terneuzen is de kerk in veran
dering. Smeets: 'Kerken waren lange tijd nogal naar
binnengericht, terwijl ze nu weer allerlei initiatieven
nemen om meer maatschappelijk actief te worden.
Zo is onze gemeente verbonden met de voedselbank
en ervaren we weer wat het is om missionair te zijn.
Daarnaast zie ik ondanks de ontkerkelijking dat
mensen die betrokken zijn bij de kerk dat juist zeer
nadrukkelijk zijn. Dat betekent niet dat ze allemaal
zondag naar de dienst komen. Velen beleven hun
geloof nu in diaconale activiteiten, tijdens de koorre
petitie of in een gespreksgroep. Wat ook is veranderd
is de godsbeleving. Mensen zitten met vragen. Is er
wel een hemel? Een god? En wat betekent dat voor
mij? Ze vragen ons om daar nieuwe woorden, nieuwe
zingeving bij te zoeken. Ik probeer dat te doen met
een nieuwe vertaling van bijbelse verhalen. Ik vind
dat de kerk daar in de kern over moet gaan en wat je
daarbij beleeft.'
De Graaf onderstreept dat het loslaten van oude
geloofswaarden en de zoektocht naar andere waarden
die minder absoluut klinken, niet altijd overal zonder
slag of stoot gaat. 'Op veel plekken gaat het goed,
daar is ruimte voor andere meningen. Maar het komt
ook voor dat die meningen de kop ingedrukt worden.
13 Zeeuws Tijdschrift 2013 3-4
