'Als je de liefde
het hogere of hoe je het
ook noemt waarborgt,
dan gaat dat maat
schappelijk uitwerken,
dat is mijn vertrouwen.1
naar het heilige. Het gaat wat mij betreft dus niet
zozeer om zelf initiatieven te nemen. Het is meer
een kwestie van zijn dan van doen. Als de kerk is wat
ze ten diepste is, komen de daden vanzelf. Ruim en
open, dat heeft de toekomst.'
Tot slot zijn samenwerking met andere gemeen
schappen en interreligieuze dialogen in het Zeeuwse
in gang gezet. In Oostburg, in Vlissingen; laagdrem
pelige ontmoetings- en pioniersplaatsen voor alle gelo
vigen en ook ongelovigen. Ook bij campagnes tegen
bijvoorbeeld racisme zie je dat kerken meer en meer
participeren, constateert Bornhijm. 'Solidariteit met
mensen die in de knel zitten, daar moeten we het ook
weer in zoeken.' En hoe staat het met contacten met
moslims, joodse en christelijk gereformeerde gemeen
schappen? Dat hangt sterk af van de personen die daar
actief zijn, onderschrijft iedereen aan tafel. 'We heb
ben te maken met terughoudendheid en begrijpelijke
schuchterheid', zegt De Graaf. Net als de zoektocht
naar nieuwe zingeving zal dat een proces worden van
lange adem', vult Smeets aan. 'Maar het belangrijkste
is dat er veel gebeurt, dat binnen en buiten en dus ook
tussen geloofsgemeenschappen overal beweging en
inspiratie is. Dat vind ik in een samenleving die secu
lariseert en ontkerkelijkt, een mooi, hoopvol en uitda
gend gegeven.'
De illustraties komen uit Kunstformen der Natur (1899), een
boek met lithografische prenten van Ernst Haeckel (1834 -
1919), een Duits bioloog en filosoof die het werk van Charles
Darwin in Duitsland bekend maakte.
15 Zeeuws Tijdschrift 2013 3-4
