BROVT.R.,WfA..
eha lnnJf mZtLmJu
iXfJunuiiiitr a SmUr
parrjuc, JüilJtA
nvimimtcj C "O
Blik op Cats' geboorteplaats Brouwershaven omstreeks 1600. Ingekleurde gravure 'Brovershavia' uit de collectie Zelandia lllustrata II (1683)
Johanna Catharina Snep te Zierikzee waren, de doch
ters van organist en componist Johan Snep aldaar.
Later in de achttiende eeuw droeg de op diverse plaat
sen in Zeeland werkzame organist, beiaardier, compo
nist en orgeldeskundige Willem Lootens sterk aan de
verbetering van het psalmgezang bij met nieuwe com
posities in de stijl van Italiaanse aria's, evenals Joos
Verschuere Reynvaan (zie ZT1990/5). Maar al eerder
genoot een andere Zeeuw alle gezindten bekendheid:
vadertje Cats.
Muziek voor iedereen: geestelijke liederen van
vadertje Cats
Jacob Cats (1577-1660), de in Brouwershaven gebo
ren Zeeuw: wie kent hem niet? Bekend geworden
als staatsman en dichter waren de verzamelde dicht
werken van 'vadertje Cats' een begrip in ons land.
Als staatsman bracht hij het tot raadpensionaris van
Holland - een functie die is zekere zin te vergelijken
is met die van de huidige minister-president. Verschil
lende monumenten herinneren aan hem. Zo zijn er
een standbeeld in Brouwershaven, zijn woonhuis in
Middelburg en zijn Haagse buitenverblijf: het Cats-
huis, tegenwoordig de officiële ambtswoning van de
minister-president. Geboren als zoon van een bier
steker (bierhandelaar, net als de vader van Michiel
de Ruyter), die tot de hogere kringen van het stadje
behoorde, ging Jacob naar school in Brouwershaven
en volgde in de jaren 1588-1592 lessen aan de Latijnse
School in Zierikzee. Er volgden studies aan de uni
versiteiten van Leiden en Orléans, afgesloten met
een promotie in Romeins Recht, en in 1603 vestigde
hij zich in Middelburg, waar hij werd aangesteld tot
stadsadvocaat en in de jaren 1621-1623 tevens tot stad-
pensionaris (een functie min of meer vergelijkbaar
met die van de huidige gemeentesecretaris).
Hoewel Cats in zijn studententijd al gedichten
schreef, begon hij in Middelburg pas serieus met
dichten. In 1618 verschenen Sïlenus Alcibiadis (later
bekend geworden als Sinne- en minneplicht) en Maech-
den-plicht, emblematabundels met spreuken die een
sterk opvoedende en vaak ook belerende of moralise
rende (onder) toon hadden. Hoogstaande dichtkunst
maakte hij niet, maar wel volkskunst die ongekend
populair werd. Wie kent niet Cats' spreuken als 'Kin
deren zijn hinderen', 'Elk vogeltje zingt zoals het
35 Zeeuws Tijdschrift 2013 3-4
