NOËSIS NAAST NOËMA
Geloven is niet voor de dommen
tekst Gert Ian Smit Iulie Benschop
Sinds University College Roosevelt (UCR) zich in Mid
delburg heeft gevestigd ervaren we in de stad iets van
die speciale sfeer van jonge mensen bezig met het
verwerven van wetenschappelijke kennis. Tegelijk zijn
ze bezig met 'ver-kennen', het ontdekken van alle ter
reinen van het leven. Soms komen die samen in wat
ze verbindt: een kennen dat weten overstijgt. Voor het
eerste aspect, het opdoen van wetenschappelijke ken
nis, het tot weten komen, staat UCR garant. Voor het
tweede en vooral voor het derde element op de ontdek
kingstocht door het leven, 'het kennen en gekend zijn',
wil het Universiteitspastoraat het oog scherpen voor
het visioen. Het Universiteitspastoraat (UP) een acti
viteit van de Protestantse Gemeente Middelburg, is op
3 mei van start gegaan en is gevestigd in de schoot van
UCR, het Simpelhuys en de Engelse Kerk. Noësis naast
noëma: het weten verbonden met het kennen. Het logo
van het UP is de Jakobsstaf, een i4e-eeuws instrument
om je te oriënteren, voorloper van de sextant.
Celoven als een manier van kennen
In de oeverloze rivier van het weten wil het UP een
stapsteen zijn waar in viering en ontmoeting, in bele
ving en gesprek, een verkenningstocht op gang wordt
gebracht die weten en kennen verbindt, naast opera
tieve ook speculatieve kennis. Juist jonge academici
mogen ontdekken dat iets bekijken, een voorstelling
van iets hebben - in de zin die door de wetenschap als
grondslag van alle kennisverwerving wordt beleden -
één mogelijke vorm van kennis is. Aanvoelen, beluis
teren, verdragen, beleven, vrezen en liefhebben zijn
radicaal andere wijzen van gewaarwording, die voor
een leven als volledig mens onmisbaar zijn. Voor stu
denten - met of zonder kerkelijke achtergrond - kan
in wat we ervaren als werkelijkheid een ruimte voor
geloofswaarheid aan het licht komen die het waard is
te worden gekend, die óns ontdekken zal. Deelname
aan die gezamenlijke innerlijke zoektocht vraagt een
open intellectuele houding. In die zin is geloven voor
al een heel kritische manier van kennen.
Het wonder van de taal
Daarbij worden we op het spoor gezet door verhalen.
Zij bieden een werkelijkheid die steeds waar wórdt.
Dat zijn vooral Bijbelverhalen maar ook andere lite
raire uitingen komen aan bod. Het verhaal brengt
ons bij het wonder van de taal. Het UP wil een plek
zijn waar deze taal wordt geleerd en gesproken, waar
ruimte is voor geloofswaarheid en geloofskennis
naast wetenschap en feitenkennis. Als pendant van
de wetenschap, die uitgaat van een gegeven werkelijk
heid die door het verstand wordt onderzocht, wil het
UP met studenten aandacht besteden aan de vraag
hoe die werkelijkheid gegeven is, en wat het betekent
dat die werkelijkheid 'gegeven' is. Kennis heeft welis
waar allereerst betrekking op wat de dingen zijn, maar
voelend beseffen we dat ze zijn. Daarbij ervaart een
gelovend mens dat de hoogste, eerste, of meest funda
mentele gedaante van voelen, beminnen is. Een mens
wordt gekend en bemind door God en is daardoor zelf
tot liefde in staat.
Behalve op studenten van UCR richt het UP zich
op studenten van HZ University of Applied Sciences
in Vlissingen en studerenden elders die in het week
end op Walcheren zijn. Elke zondag is er een kern
activiteit: de ene week rondom een essay, film, boek,
kunstwerk of stelling. Jezelf leren kennen door je te
herkennen via de werken van anderen die je leert ken
nen en beminnen. De andere week in een viering die
het experiment niet schuwt. En door de week wil het
UP er zijn als gesprekspartner en meedenker. Gelo
ven is niet voor de dommen, maar voor wie wil leren
dat je nooit uitgedacht raakt.
Ds Gert Jan Smit is universiteitspredikant en Julie Benschop is
secretaris van het Universiteitspastoraat in Middelburg.
50 Zeeuws Tijdschrift 2015 3-4
