fles sympathie voor een mythe
de
Vlissingse
De prediker Willibrord, reisde volgens
overlevering rond het jaar 700 door
de Lage Landen. Vergezeld van bijbel,
veldfles en volgelingen deed hij
mogelijk ook Walcheren aan. Eeuwen
later reisden talloze legendes met hem
mee om de fles in het wapen en de
naam van Vlissingen van een betekenis
en verklaring te voorzien.
tekst Ad Tramper
De pelgrimsfles in het zegel van de stad Vlissingen, 1369;
Stadsarchief Antwerpen.
Het meest aansprekende verhaal gaat over Willibrord
die Vlissingers te drinken gaf en waarbij de fles niet
leeg raakte. Een andere meer praktische verklaring is
dat Willibrord ze te drinken gaf en dat de lege fles door
de Vlissingers werd bewaard. En inderdaad, in een be
schrijving van het stadhuis uit 1754 weten we dat er uit
ver vervlogen tijden zelfs drie flessen werden bewaard:
een van zilver, een van aardewerk en een van leer.
Flessingers
Een minder vleiende uitleg is dat Vlissingers drie
flessen miswijn ontvreemden waarop Willibrord ze
uitschold voor 'Flessingers'. Lemnius een inwoner van
Zierikzee stelde in de zestiende eeuw nog onomwon
den vast dat de naam verwijst naar de ongelooflijke
drankzucht van de Vlissingers. Vanaf 1600 duiken
meer rationele verklaringen op. De zeventiende-eeuw-
se geschiedschrijver Marcus Zuerius van Boxhorn
voelde zich al ver verheven boven de sprookjes uit
de Middeleeuwen en deed ze af als 'vermakelijk
poppegoed'.
Toen Vlissingen in 1315 stad werd, was het stads
zegel waarschijnlijk al voorzien van een pelgrimsfles.
In ieder geval in 1369, toen het Vlissingse stadsbe
stuur een brief stuurde naar Antwerpen en daar een
zegel aanhing waarop een pelgrimsfles is te zien.
Het kan zijn dat de bestuurders de fles lieten verwij
zen naar de plaats waar pelgrims overstaken naar
Vlaanderen namelijk Vlissingen. Evengoed en wellicht
nog beter verwezen ze naar de dekselse Willibrord, die
hun voorgangers te drinken gaf uit een fles die niet
leeg raakte. Een wonder waaraan begin veertiende
eeuw niet werd getwijfeld. Dat nazaten moeite zouden
hebben met de geloofwaardigheid van deze gebeur
tenis was niet hun probleem. Plaatselijke mirakels
waren trouwens ook goed voor inkomsten, want daar
kwamen veel pelgrims op af.
Zie voor verklaringen van naam en wapen van Vlissingen:
Frank Puylaert en Joep Bremmers, Het ontstaan van de
plaatsnaam Vlissingen (Vlissingen 2014).
62 Zeeuws Tijdschrift 2016 1
De schelp, de schedel, het slakkenhuis met zijn wenteltrap De Gevangentoren, 1945.
Fotocollectie Gemeentearchief
zijn uit pure vrees gemaakt en de muur van deze toren Vlissingen; foto A.J. Feij.
komt voort uit gegronde angst. We weten:
hardheid duurt het langst.
Ooit stond ik boeven op het platte dak en zag de stad: dat,
dacht ik, komt nooit meer goed:
grauwe huizen, ingezakt, kapot, verbrand.
oorlogsbunkers, prikkeldraad, de kromme ijzers op het strand,
de basalten glooiing met zijn palen en de witte rand
van water. En daar de grijze zee zonder einder
en de zon, die stiekem wou verdwijnen
zoals ook het zwarte schip in zijn eigen wolk van zwarte rook.
Een meeuw hing rustig op en in de wind
en schoot dan weg en dat
maakte mij zo jaloers als wat.
Wim Hofman, uit: 7% Poezie Grafiek
63 Ze euws Tijdschrift 2016 1
