BEELD VOOR VLISSINGEN VAN TEJA VAN HOFTEN
a
W
ca
O
ca
VISSERS.
KAPERS.
ARBEIDERS
tekst zt-redactie
Rondom de watergang tussen de Sloeweg en de
Willem Klooslaan in Vlissingen, vlakbij kunstwerk
plaats Kipvis, wordt op initiatief van Ko de Jonge het
project Kunstpark Vlissingen gerealiseerd waarbij
uiteindelijk veertien kunstwerken de wandelaar tot
nadenken moeten gaan stemmen. Jaarlijks worden er
zeven kunstenaars uitgenodigd een schetsontwerp te
maken, uitgaande van de beroemdste dichtregel van
Willem Kloos: 'Ik ben een God in 't diepst van mijn ge
dachten'. Wijkbewoners kiezen een ontwerp ter realisa
tie. In 2014 werd een beeld van Denz de Kroon, Twisted
hypercube, geplaatst en op 16 april 2016 de presentatie
van een beeld van Teja van Hoften.
Gedachtenwolk
Een gedachtenwolk in de vorm van hersenen met een
hersenstam als de gedachtenuitloper. Zonder direct
aan alle praktische beperkingen van een beeld bui
ten te denken, is Teja van Hoften in haar atelier met
keramiek aan de slag gegaan op een maat, waarin
ze het uiteindelijke beeld voor zich zag. Plastische
vormen, die goed de kolkende stroom van associatieve
gedachten weergeven tijdens het creatieve proces, het
moment als je als kunstenaar zelf ook eventjes voor
God speelt.
'Maar een beeld in de openbare ruimte heeft zijn
beperkingen door budget, eisen van onderhoud en
vandalismegevoeligheid. Bovendien wilde ze de sokkel
in het beeld betrekken en het beeld transparanter ma
ken. God is namelijk voor haar de natuur, de wereld,
alles om je heen: Je kijkt dwars door het beeld heen en
in het diepst van mijn gedachten is daar de wereld.'
Door slechts de contour van de hersenen/
gedachtenwolk te gebruiken, kwamen er nu heel
andere materialen in beeld. Een ruimtelijke tekening
in staal - gebaseerd op hersenscans van haar eigen
hersenen - op een ijle sokkel van stalen hoekprofielen.
Uit de sokkel komt, net boven het hoofd van de gemid
delde voorbijganger de gedachtenwolk.
ruimtecAESuuR
Aansluitend op de realisatie van het beeld laat
Teja van Hoften van 16 april t/m 29 mei 2016 in
ruimtecAESuuR, Lange Noordstraat 67 in Middelburg
het werk/proces zien, dat aan dit beeld vooraf is gegaan
en wat er nu nog steeds uit voort komt: tekeningen
en beelden in diverse materialen. In het programma
van 2016 wil ruimtecAESuuR 'het leren' voorop stellen
en wordt aan de door hen uitgenodigde kunstenaars
nadrukkelijk gevraagd de studenten Art en Philosophy
aan University College Roosevelt in Middelburg te
betrekken in hun denk- en werkproces om tot een
tentoonstelling te komen.
openingstijden ruimtecAESuuR:
vrijdag en zaterdag van 14 tot 17 uur en op afspraak
www.caesuur.nu
www.tejavanhoften.nl
76 Ze euws Tijdschrift 2016 1
LU
OC
LU
LU
tekst Jaap de Moor
Vlissingers, schrijft Peter van
Druenen in zijn voorwoord, wil
len waar voor hun geld. Wanneer
ze voor een boek meer dan een
tientje moeten betalen, dient het
letterlijk en figuurlijk wel gewicht in
de schaal te leggen. Nou, dat is in
letterlijke zin in ieder geval gelukt.
Het boek telt 1100 pagina's en
weegt 2,6 kilogram (op mijn brie-
venweegschaaltje). Maar hebben
de Vlissingers ook in figuurlijke zin
waar voor hun geld gekregen?
Het antwoord op die vraag kan
zonder meer positief zijn. Het is
een goedgeschreven en interes
sante studie van de geschiedenis
van Vlissingen van de twaalfde
eeuw tot de eenentwintigste eeuw.
Het boek richt zich vooral op de
demografische, politieke, economi
sche, en infrastructurele geschie
denis van de stad. Van Druenens
aanpak sluit aan bij de benadering
van 'maatschappijgeschiedenis',
een vernieuwend concept dat in de
jaren dat hij geschiedenis studeer
de in Rotterdam werd ontwikkeld.
Van Druenen is er een waardige
representant van.
Als centrale verhaallijn neemt
Van Druenen de aanleg van de
havens die Vlissingen door de
eeuwen zijn maritieme en econo
mische karakter hebben gegeven.
Hij onderscheidt drie belangrijke
perioden in de geschiedenis van
de stad, die hij elk karakteriseert
hij met de aanduiding van een
bevolkingsgroep: 'vissers', voor wat
betreft de Middeleeuwen tot circa
1550; 'kapers', voor de zeventiende
eeuw 'arbeiders' voor de negen
tiende en twintigste eeuw. Deze
aanpak werkt goed uit.
Van Druenen komt met een
massa nieuwe gegevens, die hij
uitstekend weet te presenteren,
vaak in heldere tabellen, die een
pluspunt zijn in dit boek. Hij
laat het daar niet bij. Hij plaatst
Vlissingen steeds in een brede con
text, regionaal en internationaal,
om de historische ontwikkeling
van de stad beter te kunnen ver
klaren. Waarom heeft Vlissingen
niet meer kunnen profiteren
van zijn gunstige ligging in de
Scheldedelta. Hij komt met nieuwe
antwoorden en interpretaties, vaak
verfrissend helder. Dit boek zal
ongetwijfeld een vast referentie
punt blijven in nieuwe historische
studies over Vlissingen.
Mocht er toch een punt van
kritiek naar voren gebracht kunnen
worden, dan lijkt mij dat te zijn dat
er weinig Vlissingers van vlees en
bloed in het boek voorkomen. Het
is bepaald geen sociale geschiede
nis geworden. Dat is soms wel eens
jammer, zeker gezien het grote
aantal bijzondere persoonlijkheden
dat de stad heeft voortgebracht en
de vaak roerige sociale verhoudin
gen die de stad heeft gekend.
Aan het slot heeft Van Drunen
nog een hoofdstuk over het moder
ne Vlissingen, van 1964 tot van
daag, waarvoor hij helaas een niet
zo mooie eenduidige karakterise
ring heeft weten te bedenken als
voor de eerdere perioden. Hij laat
het bij het nogal tamme 'woon-,
werk- en zorgstad'.
Ondanks mijn grote waarde
ring voor het boek, vind ik toch dat
de Vlissingers niet in alle opzich
ten waar voor hun geld hebben ge
kregen. Het had een zo veel mooier
boek kunnen zijn! Om te beginnen
met de vormgeving. Die is niet om
aan te zien. Een baksteen van 1100
pagina's, illustraties die zonder
uitzondering te klein en te donker
zijn afgedrukt en die niets aan het
boek toevoegen. Ook is het jammer
dat er geen index in staat, maar het
blijkt dat die online te vinden is. En
dan de omvang, 1100 pagina's is
echt te veel. Veel onderwerpen zijn
te gedetailleerd besproken. Dat had
gemakkelijk met minder woorden
toegekund, zonder dat het de kwa
liteit had aangetast. Een voorbeeld
is de uitvoerige beschrijving van de
gezagsverhoudingen in de eerste
periode van Vlissingen als vissers-
stad. Het valt niet mee om het boek
zonder lange en hinderlijke onder
brekingen in één keer uit te lezen.
Kortom, dit boek had eigenlijk
meer tot zijn recht kunnen komen
wanneer het minder dik was
geweest, in een groter formaat was
uitgegeven en voorzien was van
echt mooie illustraties. Wenken
voor een nieuwe druk die er zeker
zal komen!
Peter van Druenen
VissersKapers, Arbeiders. Vlissingen
700 jaar stadsrechten
Stichting Historische Publicaties
Schelde-estuarium: Vlissingen 2015
isbn 9789082204803 prijs 4 39
77 Zeeuws Tijdschrift 2016 1
