Bert Altena
Machinist en wereldverbeteraar
Het leven van A.J. Lansen 1847-1931
Uitgeverij Verloren: Hilversum 2014
Over de levens van bekende mensen hebben we sinds
het begin van de hausse in biografieën een over
vloed aan materiaal. Over de levens van zij die niet
in de schijnwerper staan veel minder, hoewel daar
zich ook een kentering voordoet. De biografie van
Bram Lansen, de zoon van een arme wagenmaker
uit Groede, is daar een voorbeeld van. In Vlissingen
kwam Lansen in aanraking met de vrijdenkersbe
weging. Hij ontwikkelde zich tot een meeslepende
spreker en een nijver auteur. Lansen nam afstand van
zijn geloof en via de vrijmetselarij kwam hij uit bij het
socialisme. Bram Lansen was een harde werker, die
zijn stem durfde te verheffen tegen het op hol geslagen
kapitalisme. Altena zet met deze biografie zijn grote
kennis van de Vlissingse arbeidersbeweging om in een
groepsportret met Lansen heel duidelijk in beeld.
John Brosens
Bloedbroeder 1618
Lourens Lourenszoon leed schipbreuk in
het Amazonegebied en leefde acht jaar
onder de Arocouros
Uitgeverij pma: Best 2014
We zijn geneigd onze Gouden Eeuw van economische
en territoriale expansie door de ogen van onze on
dernemende voorvaderen te zien. Maar hoe zagen de
volkeren dat die met hen in aanraking kwamen? John
Brosens laat ons in zijn spannende Bloedbroeder 1618,
dat leest als een trein, door de ogen van Amazone indi
anen kijken naar de roodharige barbaren, Europeanen
die slechts één doel nastreefden: zelfverrijking ten kos
te van de inlanders. Lourens Lourenszoon strandde in
1618 op de Braziliaanse kust en leefde bij de Arocouros
Indianen. Een geromantiseerd verhaal over accul
turatie dat deels gebaseerd is op het verslag van een
jonge Vlissingse matroos dat in het archief van de wic
bewaard is gebleven. Lourens paste zich aan, wist zo te
overleven en kon zo zijn verhaal navertellen. Brosens
heeft dat vier eeuwen later met verve neergezet.
Peter van Druenen
Vissers, Kapers, Arbeiders
Vlissingen 700 jaar stadsrechten
Stichting Historische Publicaties
Schelde-estuarium: Vlissingen 2015
Zevenhonderd jaar Vlissingen. Zo'n verjaardag mag
je niet voorbij laten gaan zonder dat er een gedegen
geschiedenis van de stad verschijnt. Die geschiedenis is
er dankzij het doorzettingsvermogen van de Vlissingse
historicus Peter van Druenen ook daadwerkelijk geko
men. Met ruim 1100 pagina's weten we nu waarom
de Scheldestad nooit die glorieuze toegangspoort tot
Europa is geworden, die het graag had willen zijn.
Vlissingers kozen liever voor de korte termijn en sloegen
hun slag - bijvoorbeeld met de kaapvaart - als de kans
zich voordeed. Van Druenen brengt de geschiedenis van
begin tot eind overzichtelijk in kaart, inclusief de ver
banden met de nationale en internationale geschiedenis.
Het is een boeiend geschreven relaas over een stad die
in ieder geval de inwoners na aan het hart ligt. Vissers,
Kapers, Arbeiders is nu reeds een standaardwerk.
Anja Geldof en Stefanie Huibregtse
Truien bij de vleet
Zeeuwse visserstruien in verhalen
en patronen
Stichting Zeeuwse visserstruien:
Middelburg 2015
Anja en Stefanie doken in de geschiedenis van de vis
sersfamilies en spraken met de mannen en vrouwen die
de tijd van de handgebreide truien nog hebben meege
maakt. Het harde bestaan van de vissers en hun families
komt uitgebreid in beeld. De verhalen worden afgewis
seld met informatie over de Zeeuwse visserijgeschiede
nis en de Zeeuwse vissersdorpen tussen 1880 en 1955.
Daarbij is er door passende fotografie voor gezorgd, dat
de kabeltrui in gevarieerde patronen de komende jaren
wel een hit moet worden. We verwachten de komende
winter overal in Zeeland de breinaalden te horen tikken.
Een liefdevol werkstuk waarin een zeer vage foto uit een
familiealbum kan uitgroeien tot een heel nieuw hoofd
stuk. Het enthousiasme spat van dit hele project af, een
tentoonstelling, een blog en een postzak vol stemmen
voor de pzc publieksprijs.
TflMËN
DE VLEET
82 Zeeuws Tijdschrift 2016 1
Jan Vantoortelboom
De man die haast had
Uitgeverij Atlas Contact:
Amsterdam Antwerpen 2015
Elsie valt door het trapgat. Leon van wie ze de oppas is
en met wie ze op zolder speelt, ziet haar vallen. Elsie
zal nooit meer loskomen van haar bed en rolstoel.
Schuldig, onschuldig, wie zal het zeggen? In elk geval
is zowel het leven van Elsie als dat van Leon gete
kend. Welkom in de wereld van Jan Vantoortelboom.
Hij schreef met De man die haast had eigenlijk meer
dan een roman waarin het geluk op afstand wordt
gehouden. Immers, geluk versnelt de tijd en verkort
zo het leven. Die onberekenbare tijd, de grote een
zaamheid, fatalisme, uitzichtloosheid en het gebrek
aan levensvreugde zijn de dragende thema's van
het werk. Ondanks deze kille omgeving maakt het
De man die haast had spannend en toegankelijk, met
een grote tragische lading en een onverwacht en aan
grijpend einde.
Zoveel fascinerende boeken maar welk boek heeft nu de
zbp 2015 gewonnen? Een subliem gelaagde roman op
basis van wat de auteur zelf 'uitgebeend schrijverschap'
noemt. Een verhaal over vriendschap en verliefdheid, over
verraad en trouw, over afhaken en doorzetten. Dat laatste
geldt ook voor de auteur wiens romans speelden in West-
Vlaanderen, op de grens van het Nederlandse taalgebied,
maar in dit boek komt hij thuis in Zeeuws-Vlaanderen.
Ze werden allen genomineerd voor de zbp maar drie
keer is scheepsrecht. De winnaar van de zbp 2015 is
Jan Vantoortelboom met zijn De man die haast had.
De jury van de Zeeuwse Boekenprijs 2015 bestond uit
Jan van Damme, Carlos van Hijfte, Anya Marinissen,
Han Polman (voorzitter) en Paul van der Velde (secretaris).
83 Zeeuws Tijdschrift 2016 1
