windroos of kompas
De keuzes waar Vlissingen voor staat
Over Vlissingen verscheen de lijvige studie Vissers, Kapers, Arbeiders. Vlissingen 700
jaar stadsrechten. Maar hoe ziet de toekomst van de stad eruit? Niemand die dat
natuurlijk precies weet, maar ideeën en plannen zijn er in overvloed, misschien
wel net zoveel als meningen over welke wegen ingeslagen zouden moeten worden.
Rondetafelgesprek over kansen, bedreigingen, misverstanden, de mentaliteit
van de Vlissinger en het 'voordeel van een lege kas' met Jan van Beekhuizen,
Bert van Hoepen, John de Jonge, Henk Postma, Koos Scherphuis en Paul Sonke.
tekst Oscar Steens Paul van der Velde
Containerschepen trekken traag voorbij, zware wol
kendekens en regen vullen de lucht, een fascinerende
golfslag rolt hier en daar over de kades. Zie hier het uit
zicht vanaf het penthouse van hotel-restaurant Solskin
op Boulevard Bankert, pal aan de Westerschelde.
Een meer symbolische setting voor het ZT-rondetafel-
gesprek over vooral de ambitie, de potentie en het
perspectief van de 'jarige' stad Vlissingen lijkt nauwe
lijks denkbaar. Verleden, heden en toekomst vloeien
op deze plek naadloos in elkaar over; het dna van deze
oude stad aan zee - met kernwoorden als 'ongepolijst',
'no-nonsense', 'kleurrijk', 'internationaal' en 'mari
tiem', is er bijna voelbaar.
'Alles en iedereen trok en trekt altijd naar de
boulevard', zegt Bert van Hoepen, directeur van de
Koninklijke Schelde Groep. 'En dat is niet voor niets
natuurlijk. De boulevard is uniek in de wereld. Er is de
spanning, de verassing van het kijken naar de over
kant, de schepen en beloodsing daarvan. Wat ik wel
mis is het "overslaan" van de golven tegen de boule
vardmuur, maar het neemt niet weg dat ik als ik tien
minuten de tijd heb graag even naar de boulevard ga,
maakt niet uit of het zomer of winter is.'
Henk Postma, PZC-journalist en cultureel onderne
mer, vult wat specifieker aan: 'Op, wat we nu noemen,
het groene deel van de boulevard, een zone van de Fast
Ferry tot het centrum, daar voel je de hele geschiede
nis van Vlissingen met al haar contrasten. De weids
heid van de natuur, de intimiteit van de binnenstad,
maar ook de industriële activiteit van een Dow, de
kerncentrale, de Schelde, de windmolens, de vissers,
de enorme schepen. Het is zo'n krachtige plek vol
schoonheid en lelijkheid. Daar zie je het contrast dat
zo kenmerkend is voor Vlissingen. Eén van de weinige
plekken waar, zo schreef iemand ooit, "mooiheid en
lelijkheid niet met elkaar vloeken."'
Rijkdom
In hun fascinatie voor de bijkans magische boulevard
van Vlissingen staan Postma en Van Hoepen niet
alleen. De brede boulevard met het weidse uitzicht
en de zuidstranden geldt jaarlijks als favoriete plek
voor honderdduizenden toeristen. Toch zijn er meer
beeldbepalende, alhoewel deze vaak nogal verscholen
liggen, locaties in Vlissingen.
John de Jonge, wethouder Financiën Vlissingen:
'Ik denk dan aan rijksmonument het Zeemanserve,
12 Zeeuws Tijdschrift 2016 1
Rijksmonument het Zeemanserve, circa 1998. Fotocollectie Gemeentearchief Vlissingen; foto J.H. de Smidt.
een monumentaal oud hofje met 24 woningen mid
denin het centrum. Prachtig, al ligt het wel op een hele
lelijke plaats. Namelijk op een parkeerterrein tegen
de achterkant van winkels aan. Een beter contrast van
fraaie historie en de afzichtelijke naoorlogse wederop
bouw is nauwelijks denkbaar. Het Zeemanserve is ove
rigens één van de vele verborgen parels die Vlissingen
telt. Ik denk dat de meeste Vlissingers er nog nooit zijn
geweest, terwijl als die panden bijvoorbeeld in Brugge
zouden staan, het een wereldattractie geweest zou
zijn.' Ook de andere deelnemers aan het ZT-gesprek
kiezen voor Vlissingse historie.
Paul Sonke, voormalig directeur van de
Theaterschool en bestuurder van de Amsterdamse
Hogeschool voor de Kunsten: 'Ga met je rug naar
de bibliotheek op het Spui staan en draai dan steeds
verder naar links. De hele historie komt voorbij.' Jan
van Beekhuizen, directeur woningbouwcorporatie
L'Escaut: 'Voor mij is Vlissingen iets wat er niet meer
is: scheepswerf De Schelde. Behalve dat de werf een
sociale gemeenschap was die voor veel werkgelegen
heid zorgde, werden daar schepen gebouwd die de
hele wereld overgingen. Die werf zette Vlissingen
internationaal op de kaart. Kom daar nu maar
eens om.' Net als Van Beekhuizen verbindt Koos
Scherphuis, ondernemer en bestuurder in diverse
Zeeuwse organisaties, het verleden met het heden.
'Een vriend van me gaf me eens een rondleiding door
de stad. Als Middelburger dacht ik aanvankelijk: "nou
dat zal wel een korte wandeling worden, want er is
toch niks in Vlissingen." Ik zat er dus helemaal naast.
Die rondleiding heeft mijn beeld totaal veranderd. Wat
een rijkdom, al die monumenten! Tegelijkertijd schoot
door me heen: Vlissingen wordt eens wakker! Hier kan
je je mee onderscheiden! Waarom gebeurt dat niet of
veel te weinig?'
'Eeuwige belofte'
Scherphuis snijdt een kwestie aan die in de monumen
tale studie Vissers, Kapers, Arbeiders van historicus en
Vlissinger Peter van Druenen een rode draad vormt:
het ambivalente karakter van Vlissingen met aan de
ene kant enorme potentie en aan de andere kant een
soort opportunisme waardoor er steeds zaken niet van
de grond kwamen en komen. In een interview met
Pieter Gielissen (uitgezonden op 9 september 2015
op lezentv.nl) vat Van Druenen dit verschijnsel kort
samen. 'Ik stuitte tijdens mijn onderzoek op histori-
13 Zeeuws Tijdschrift 2016 1
