Ian Wallace Fields near Middelburg 1990
14 Zeeuws Tijdschrift 2016 3
tekst Arjen Reinders
Ian Wallace (1943, Shoreham, Groot-Brittanië) stond
mede aan de wieg van de kleurenfotografie als po
pulair artistiek medium, maar blijft in zijn werk
nadrukkelijk trouw aan de klassieke tradities van de
schilderkunst. Zozeer zelfs dat hij zijn kleurenfoto's
sinds jaar en dag steevast op schildersdoek afdrukt. In
Fields near Middelburg brengt Wallace een hommage
aan oermodernist Piet Mondriaan, de meester van de
strakke kleurencompositie. Het idyllische beeld van
een met mistslierten omsluierde akker contrasteert
sterk met de typische monochrome kleurbanden die
het beeld omkaderen.
Fields near Middelburg is een werk uit de serie
Hommage a Mondrian die Wallace realiseerde op
uitnodiging van curator Anton van Gemert voor een
tentoonstelling in de Vleeshal in 1990. Met deze serie
maakte Wallace een herinterpretatie van Mondriaans
vroege landschappelijke onderwerpen, die ontstaan
waren op Walcheren (Mondriaan verbleef tussen 1907
en 1914 in Domburg en Westkapelle) in relatie tot zijn
latere ontwikkeling van neoplastische abstractie.
Wallace woont en werkt in het Canadese Vancouver
en zijn werk wordt samen met dat van onder anderen
Stan Douglas, JeffWall en Rodney Graham gere
kend tot de 'Vancouver school', een benaming voor
een groep kunstenaars uit Vancouver die in de jaren
tachtig opkwam, en zich voornamelijk bezighoudt
met conceptuele fotografie. De meeste van hen, ook
Wallace, zijn academici en kunsthistorici en hun werk
heeft een analytisch, intellectualistisch karakter en zit
boordevol verwijzingen naar de cultuurgeschiedenis.
Wallace heeft al zijn leven lang een fascinatie
voor Mondriaan en in 1968 promoveerde hij aan de
universiteit van West-Columbia zelfs op de beroemde
Nederlandse kunstenaar. In zijn proefschrift behan
delde hij de vervanging van landschappelijke gegevens
in Mondriaans werk door voorstellingsloze elementen.
Het verblijf van Mondriaan op Walcheren heeft bij die
ontwikkeling een grote rol gespeeld. Met het terug-
brengen van de schilderkunst tot een kern van primai
re kleuren, zwart, wit, plus horizontale en verticale
lijnen, schiep hij een ruimte voor het ervaren van een
universele harmonie.
Wallace schilderde aanvankelijk abstracte mo
nochromen, maar ging zich later bezighouden met
herkenbare fotografische beelden. In zijn werk laveert
hij tussen de strenge abstractie van het minimalisme
en meer sociaal betrokken aspecten van de fotogra
fie. In de jaren tachtig leidde dit tot het naast elkaar
plaatsen van foto's en strak geschilderde, rechthoe
kige vlakken. Hem interesseert de dialectiek tussen
abstractie en figuratie. In de catalogus bij de tentoon
stelling schrijft hij: 'Het modernisme leek steeds de
talen van het verleden te verwerpen terwijl het zich
er tegelijkertijd van bediende, zich puristisch op te
stellen zonder in staat te zijn zich zonder reserve op
haar eigen oorsprong te baseren. Ik wilde mijn eigen
houding tegenover deze problematiek doorgronden.'
In de tentoonstelling in de Vleeshal liet hij die
aanpak los op Walcheren. Door standpunt en beeld-
uitsnede hebben de quasi-toeristische foto's die hij
maakte, niet alleen van de kerk van Domburg en de
vuurtoren van Westkapelle maar ook van moderne
technologische variaties daarop en het strand, een
'vlak' karakter dat verwant is met de geschilderde
kleurvlakken die hij links en rechts daarvan met
acrylverf had aangebracht.
Wallace wilde zich met deze werken niet meten
met Mondriaan, het ging hem erom juist het verband
van landschap en abstractie in Mondriaans werk te vi
sualiseren. Hij schrijft in 1990: 'Ik hoop dat de werken
die ik voor deze tentoonstelling heb gemaakt op zijn
minst thematisch recht doen aan datgene wat ik in
Mondriaans werk altijd voor mogelijk heb gehouden:
een terugkeer naar de oorsprong van het landschap
en de genius loci van Walcheren, zonder opoffering
van de verworvenheden en de universele visie van zijn
abstracte kunst.'
15 Zeeuws Tijdschrift 2016 3
