L
1
C1H1IW1E1ESC1H1E1KIDCIPILIIE1D1EW
id
5
OPGEBLAZEN SCKJWEECUTEN- KCCL HEI STEEME1XI!
r i
A
EEN WINKELSTRAAT.
f-
del
e
OP DE MARKT.
- 15 -
1
5
t
t
S
s
kels
aan
wordt
staat hij
1
i
t
r
5
1
t
h
it
r
5,
d
h
pas te
nu een-
f
keuken-bezitter. Hij hoeft daarvoor geen huis
te huren, want hij neemt zijn „keuken mee op
straat. Aan een juk bevestigd hangt aan den
eenen kant de keuken en aan den anderen kant
het buffet. Daarmee kuiert de Chinees de straat
op om te blijven staan waar hij denkt dien dag
goede zaken te kunnen doen. Heeft hij zich
EEN CHINEESCH HANDELAAR IN
VRUCHTEN.
vergist, dan loopt hij een paar meter verder
desnoods een paar straten enopent zijn
zaak op een beteren, op een „loop’-stand.
De Chinees houdt er van zich op bloem
rijke wijze uit te drukken en deze karakter
eigenschap komt ook tot uiting in de opschrif
ten, die boven zijn winkels prijken. „De groote
levenshal”, „De hal der tevredenheid”, enzoo-
voort zijn de „firma-namen”, waaronder hij zijn
zaken drijft. Vermakelijk zijn wel eens de uit
hangborden der kleinere apothekers, die ge
woonlijk meestal ook kwakzalvers zijn. „Ik kan
uitstekend de pols voelen en alle ziekten ge
nezen. Zonder baat te hebben gevonden behoeft
niemand te betalen.” Bij een anderen apotheker-
kwakzalver leest men: „Bij dokter Soe Feng
zijn de beste eenden te koop! Ze zijn door hem
zelf gemest en slechts met het beste voedsel ge
voed. Gebraden genuttigd heelen ze beslist alle
ziekten."
Hoe poëtisch en interessant deze opschriften
vaak ook zijn, voor den niet-ingewijde zijn ze
dikwijls totaal onbegrijpelijk. Boven den ingang
van een speeltuin staat bijvoorbeeld als eenige
aanduiding: „Verheugt u tezamen”, terwijl een
goudsmid zijn beroep slechts aanduidt met de
woorden „Bestendige bron”.
Een der gewoonste opschriften bij een Chi-
neeschen winkel luidt: „Uitstekende waren en
vaste prijzen. Zoomin de hulpelooze grijs
aard als het onervaren kind worden hier be
drogen!”
maar zoo
wat voor,
de slechte
bijna alle overzeesche landen in te dringen,
men in Britsch-Indië, Java, Sumatra, Japan,
Siam, Australië of waar ook komt, overal on
dervindt men, dat de Chineesche koopman en
handelaar een gewichtige rol speelt. In Malakka
bijvQorbeeld treft men een groot aantal Chinee-
zen aan, die het van eenvoudigen straatventer
tot dollar-millionnair hebben gebracht!
Over de door den kleinhandelaar toegepaste
kunstgrepen zou men een boek vol kunnen
schrijven. Schapebouten blaast hij zoo handig
op, dat het uitgedroogde stuk vleesch er vet en
appetijtelijk uitziet! Visch of kool vult hij op
met kiezelsteenen en verkoopt ze volgens het
gewicht. Gaten in oude porceleinen vazen wor
den zoo handig met stukjes oud porcelein dicht
gemaakt, dat het bedrog slechts door een
wetenschappelijk onderzoek is vast te stellen!
Natuurlijk worden dergelijke „trucs” slechts
door den kleinhandelaar toegepast. De Chinee
sche groothandelaar is over het algemeen zeer
betrouwbaar; men kan zich op zijn woord ver
laten, omdat hij voor alles zijn „gezicht" (aan
zien) wil handhaven en hij er angstvallig voor
waakt, al naar den omvang van zijn vermogen,
zijn „gezicht” niet te verliezen.
De Chineesche bediende woont ook wan
neer hij gehuwd is bijna steeds bij zijn pa
troon in huis. Des avonds, wanneer de zaak is
gesloten, wordt zijn houten bed in den winkel
\e Chineesche koopman is, wanneer hij
j| J zijn beroep verstaat, een even voortreffe-
lijk handelsman als kundig tooneelspeler.
Geduld, een vóór alles gewichtige koopmans-
eigenschap, bezit hij in werkelijk bewonderens-
waardige mate. Haast, spoed of ongeduld zijn
hem onbekende begrippen, en hierdoor heeft hij
op den Europeaan, die alles liefst
gauw mogelijk wil afmaken, heel
Daarbij klaagt hij steeds over
zaken, want wanneer hij niet meer zooveel op
zijn waren verdient als eerst het geval was, dan
jammert hij over zijn zaak waar geld bij moet,
omdat hij mindere winst beschouwt als een
direct verlies. Met de waarheid neemt hij het
niet zoo nauw, want voor hem is het bedriegen
van zijn naasten een geoorloofd en in het geheel
niet oneervol wapen in den concurrentiestrijd.
Waarom is de klant zoo dom om alles te ge-
lopven wat hem wordt verteld? vraagt hij
zich af.
Omdat tijd geen rol speelt hij, heeft altijd
den tijd! zijn vaste prijzen onbekend. Loven
en bieden maken den handel, en hij weet zijn
acteurstalenten daarbij schitterend te
brengen. Ondernemingsvol, zooals hij
maal is, maakt hij gebruik van iedere gelegen
heid, die zich voordoet, om wat te verdienen.
Omdat hij gewoonlijk zeer spaarzaam en met
weinig tevreden is, en bovendien nog voor een
geringe provisie werkt, is de Chinees, overal
waar hij zich vestigt, een gevaarlijke concurrent
voor alle andere volkeren. Geen ander volk
heeft kans gezien om zich zooals de Chineezen
overal als een gewichtig onderdeel in den handel
van
Of
gebracht, terwijl het des morgens weer
weggehaald. Tusschen zes en zeven
op, maakt vlug toilet en koopt van een der vele
ventende bakkers of gaarkeukens wat proviand,
dat hij met thee nuttigt. Het middagmaal
wordt met den patroon en het overige personeel
gemeenschappelijk genuttigd, waarbij de plaats,
die ieder in de zaak of in de huishouding in
neemt, een zeer gewichtige rel speelt.
Voor de ontwikkeling van een winkelbedien
de is het voldoende, dat hij goed met zijn reken
plank kan omgaan en rekeningen kan uitschrij
ven. De rekenplank der Chineezen bestaat uit
een houten raam, waarin een aantal kogeltjes
aan parallel loopende draden zijn geregen. Het
systeem is het decimale, dus zooals wij hebben.
De kogeltjes zijn in twee afdeelingen verdeeld.
De onderste bevat vier kogeltjes, waarvan ieder
een één voorstelt. De bovenste afdeeling telt
slechts twee kogeltjes, doch ieder van deze stelt
een vijf voor. Wil men nu bijvoorbeeld één
schrijven, dan schuift men een der kogeltjes van
de onderste afdeeling terzijde, dus afzonderlijk
van de andere. Wil men vier schrijven, dan
schuift men ze alle vier terzijde. Tot vijf, want
een vijf schrijft men door een der kogeltjes van
de bovenste afdeeling weg te schuiven. Negen
schrijft men door de vier kogeltjes van de on
derste afdeeling opzij te schuiven en één van de
bovenste. De handige Chinees kan met dezen
„suam-pan" zeker net zoo snel rekenen als wij
met een stuk papier en een potlood. Zijn reken
plankje heeft echter het groote nadeel, dat men
een uitgevoerde berekening niet kan contro-
leeren om te zien, of men soms een fout heeft
gemaakt.
Naar étalages zoekt men bij Chineesche win-
gewoonlijk tevergeefs. Dikwijls heeft het
de straat gelegen hoofdfront van het ge
bouw niet eens ramen, omdat het eenvoudig be
staat uit houten palen, die het dak stutten. Des
nachts wordt de voorkant gewoonlijk door mid-
van een in een rails loopend blind gesloten,
dat dan op zijn beurt weer door zware dwars-
stangen wordt beveiligd. De inwendige inrich
ting van den winkel is al evenmin aan
lokkelijk, maar daarvoor zijn de Chineesche
winkels dan ook vaak miniatuur warenhuizen.
Een Chinees laat zich niet gauw een klant af
handig maken; liever verkoopt hij met een ab
normaal lagen winst, desnoods zelfs zonder
winst. Hetgeen tenslotte niets anders is dan een
verstandige zakenpolitiek, want door zijn klant
te houden, houdt hij óók de mogelijkheid van
daag of morgen weer wat aan hem te verdienen.
Dat hij hem daarvoor een tijdlang voor bijna
niets moet bedienen, vindt hij niet erg. Het is
reeds in den aanvang gezegd, dat hij tijd niet
acht! Dit is dan ook de reden, waarom de Chi
neesche koopman zoo’n groot gevaar voor zijn
Europeesche concurrenten vormt.
Er zijn talrijke gevallen bekend, waarin de
hard werkende koelie het binnen korten tijd tot
kleinhandelaar bracht, om betrekkelijk spoedig
daarop een aanzienlijk groothandelaar te wor
den. Vooral geliefd is het beroep van gaar-
