KANAALZONE ZEEUWSCH-VLAANDEREN
99
trie, die de belangrijkste particuliere werkgever is.
De werkgelegenheid in deze sector is vanaf 1983
fors toegenomen, vooral door de groei van de
chemische industrie. Met name grote internatio
nale ondernemingen met continue produktiepro-
cessen zijn in de Kanaalzone gevestigd. Bedrijfs
takken als de groothandel en het transportwezen,
alsook ingenieursbureaus zijn minder omvangrijk
vertegenwoordigd, maar vormen niettemin een
belangrijke werkgelegenheiclsfactor in de streek.
Veronderstellingen
Genoemde bedrijven zouden wel eens sterk op
elkaar betrokken kunnen zijn, zo luidde de ver
onderstelling in het onderzoek. Als dat waar is,
kan een prognose voor de werkgelegenheid en
de omzet worden gemaakt. Dat is gebeurd. Aan
een groot aantal gezichtsbepalende bedrijven is
gevraagd, welke zakelijke relaties zij met elkaar
onderhouden. De beantwoording van deze vraag
betekende een hoop werk voor de betrokken be
drijven: hoeveel is betaald aan ons transportbe
drijf, aan de groothandel, de accountant of
grondstoffenleveranciers, zo luidden de ogen
schijnlijk simpele vragen. Bovendien werd ge
vraagd hoe deze relaties zouden kunnen veran
deren en welke investeringsplannen de bedrijven
in de Kanaalzone hebben.
Nu blijkt uit het onderzoek dat de bedrijven in
de Kanaalzone sterke banden met elkaar hebben.
Dit wordt wel 'complexvorming' genoemd. Zo
zet de procesindustrie bijna tien procent van haar
produktie bij de locale procesindustrie af. Dow
Benelux levert bij voorbeeld bepaalde grondstof-
Afb. 1: Het silhouet van Hydro Agri Sluiskil. Foto: H.P. Krolis.
fen aan Broomchemie. Veel sterker is de locale
afhankelijkheid van transport- en overslagbedrij
ven èn van dienstverlenende bedrijven zoals
groothandelsondernemingen, ingenieursbureaus
en machinebouwers van de procesindustrie in de
Kanaalzone. Zo levert het overslagbedrijf Ovett
veel cokes aan de Cokesfabriek ACZC en tekent
het ingenieursbureau Bravenboer en Scheers ook
voor Hydro Agri Sluiskil. Deze aanzienlijke 'com
plexvorming' met de procesindustrie als belang
rijke 'spin in het web' betekent, dat investerings-
en desinvesteringsplannen van de procesindustrie
grote invloed op de omvang van de locale ver-
voers- en dienstverlenende activiteiten hebben.
Model
Op basis van de verzamelde gegevens is een mo
del gemaakt waarmee aan de hand van een drie
tal varianten de economische ontwikkeling in de
streek over de periode 1995-2000 is geschat. In
de basisvariant blijft de groei in de periode 1995-
2000 op hetzelfde niveau als voordien. In deze
variant wordt verondersteld dat duidelijkheid - of
onduidelijkheid - over beleidskeuzen ten aanzien
van milieu en woon- en bedrijfslocaties geen rol
speelt voor de economische ontwikkeling. In de
groeivariant is daartegen duidelijk een groeipo
tentieel voor de industrie aanwezig. Dit betekent
dat er zekerheid is ten aanzien van milieunormen
en de keuze van woon- en bedrijfslocaties, waar
door bedrijven investeringsbeslissingen kunnen
nemen. In de negatieve groeivariant ten slotte
duurt onduidelijkheid inzake milieubeleid en
keuzes voor woon- en bedrijfslocaties voort, het-
